Verhalen uit de lagere schooltijd in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ik zat toen op de jongensschool Tharcisius in de Kerkraadse wijk Holz.



(laat u voorlezen!)

Eppel

Óp de hoeke zitse d'r Pee, d'r Wiel en d'r Tieën vuur de hek van de wei. Ze kanne jraad d'rdurch hin kieke. An de beum hange nog jenóg eppel. Teëje inne boom sjteet ing hootser ledder. D'r Nöl, inne auwe kneët van d'r boerehof kunt jraad de ledder eraaf. Mit ing hank hilt heë ziech an de sjpraose vas. In de anger hank dreëgt e ing taesj mit eppel. Die hat heë jraad jepload. De taesj sjud heë leëg in ing van de kiste óp de kaar. D'r Nöl kruuft óp de kaar. Óp d'r tractor zitst d'r Jan, inne jóngere kneët. Deë is ejentlieg d'r baas. De jonge wade bis ze voet zunt. Da hant ze de kans um ónger de eppel tse joa. Vuur d'r Jan hant ze jinne floep. Dat is inne vrundlieje keël. Bij dem darve ze in de vakans óp d'r tractor zitse. Ze vinge 't sjun um mit tse helpe 't koare eri tse hoale. Mit d'r Nöl hant ze lever nuuks tse maache. Heë ziet ónjerejeerd oes en sjoebt vöal. Inne jrieze sjtóppelbaad. Bauw jing tseng mieë. Um d'r mónk inne sjwatse rank. Dat kunt durch d'r sjwatse kaffieë van de freule. Va deur is d'r boerehof. Wen óp 't veld jewirkt weëd, bringt de freule 't middiegs in inne körf 't aese. Sjneie broeëd mit sjmieërwoeësj en sjwatse kaffieë. De jonge aese 't mit teëjezin. De freule hat e hootser bee. Dat piept wen ze leuft. Ze is bij 't eppel plukke oeëts oes d'r boom jevalle. Durch deë val is ze 't bee kwiet woeëde. Ze is zoeë jietsieg dat ze de eppel nit mit tse vöal luu wil plukke. Bang dat inne ziech inne appel i jen taesj sjtikt. Doarum jong ze zelver mit plukke.
De jonge wade bis ze d'r tractor nit mieë hure. In de hek is e laoch. Mit sjtacheldroad is dat tsouw jemaad. D'r Pee en d'r Wiel kroefe drónger durch. D'r Tieën hat langer bee. Heë klömt druvver hin. Jebukt lofe ze durch 't jraas noa d'r boom deë 't kótste bij is. An d'r ungesjte tak hange nog e paar eppel. Noa e paar moal sjpringe hat d'r Tieën d'r tak vas. Lanksaam truk heë draa. Da ruft d'r Pee: 'D'r boer!'
D'r Nöl is tserukkóme. Heë hat ing jaffel i jen heng. De jonge vange aa tse sjneure. D'r Tieën is mit zieng lang bee 't flotste uvver de hek. D'r Wiel en d'r Pee kroefe neëveree ónger d'r droad durch. 't Deed 't jraad. Alling d'r Pee bliet mit de bóks an d'r droad hange. Ing vunnef in de bóks. Mar nog ummer besser wie de jaffel van d'r Nöl in d'r boam. De jonge lofe nog e sjtuk durch. Wieër wie d'r Nöl werpe kan. An d'r rank van 't rubbeveld zetse ze ziech in 't jraas.
'Iech hauw toch zoenne zin óp inne appel,' zeët d'r Pee. 'Noen hant vier nuuks.'
D'r Tieën trukt an inne sjtroech van de rubbe.
'Da ease vier die toch.'
Ze vrieve d'r pratsj d'rva, mar dat jeet nit zoeë jemekkelieg. D'r Tieën holt ziech heem d'r fiets. Heë zetst 'm óp d'r kop. Da sjleet e 't rad aa en hilt de rub teëje de sjpeeche. Zoeë weëd ze jesjeld. De drei jonge aese e sjtuk. 't Is jinne appel, mar toch zus jenóg. Tsezame junt ze noa heem. Óp d'r fiets van d'r Tieën. D'r Wiel hinge dróp en d'r Pee óp de sjtang. D'r Tieën viert. Ze hant d'r jruetste lol. De eppel en de jaffel van d'r Nöl zunt ze verjaese. Huekstens de vunnef in de bóks van d'r Pee deed hön nog draa erinnere. 't Letste sjtuk noa heem fietst heë alling. D'r Pee en d'r Wiel hat e bij hön heem vuur de duur aafjeztasd. De mam van d'r Wiel hat mörje verjoardaag. Bij d'r bekker hat ze e paar vlaamböam besjteld.
'Jank die vuur miech hoale, Wiel,'  zeët de mam. 'En iech mós nog eppel han um kompot tse maache vuur dróp. Die kanne bij de freule jehold weëde.'
D'r Wiel kiekt zie broor aa. '
'Dat deed d'r Frens wal,' zeët heë flot.
D'r Frens vingt 't nit sjlim. Da kan heë ziech óngerweëgs inne appel aese. Bij d'r bekker sjteet de mam van d'r Pee hinger de tieëk.
'En wat mós d'r Wiel han,' zeët ze.
'Iech kom de böam van de mam hoale.'
'De böam van de mam,' laacht ze. 'Iech han jraad nog inne boam jezieë. Inne bókseboam mit ing vunnef dri. '
D'r Wiel waad effe. Heë wil uvver jet angesj kalle.
'De mam sjmiert doa kompot óp.'
'Joa,' zeët de vrauw van d'r bekker, 'dat is besser wie ing vunnef.'
Wen d'r Wiel eroes jeet, zeët ze: 'Los diech d'r vlaam sjmaache.'
D'r Wiel jriemmelt ins.
'Vuural d'r kompot,' daat heë bij ziechzelver.