columns 2024

columns 2024

Kroeëne janI Bij d’r Kep hant ze ziech werm verzammeld. D’r Melt, d’r Balt. D’r Sjteer kunt als letste eri. ‘Iech bring ’t lit en noen kanne vier aavange.’ Joa ’t is al ing tsiet jeleie, dat ze langs de hoezer jónge. Um ‘t Dreikönnegke lid tse zinge. ‘Noen kanne vier aavange,’ zeët d’r Sjteer nog ins.>>>	Fes janII An duur likt d’r krisboom óp d’r sjtoep. D’r Wiel bekiekt ’t ziech ins va hinge de vinster. Hu weëde de beum ópjehold. ’t Is vruuskaod. Ing sjtroalende zon an inne bloa himmel. ’t Bertie kunt neëver ‘m sjtoa. ‘Wat bis te diech an ’t bekieke? D’r boom?’ ‘Deë hat zieng tsiet jehad. Nae, de kloar loeët. Dat kluresjpel. Dat is van langere doer.’.>>>	FesII janIII D’r Joeëhan bekiekt ziech ins ’t Lies. Heë sjteet midde in ’t tsimmer. D’r dusj an zie jesjaove. ‘Is deë antsóg nit jód vuur ’t fes?’ ‘Joa, doa kans te mit joa. Evver de sjong. Die passe nit. Jing broenge. Sjwatse hure doabij. Jank diech mar e paar nuie hoale.>>>	FesIII janIV Heë sjpatseert in ’t tsimmer rónk d’r dusj. Mit de nui sjong aa. Al ing sjtond is d’r Joeëhan veëdieg. In d’r betste sjtaat. Heë hat ziech in d’r sjpeiel jód bekaeke. Vingt dat de piefe jet lank zunt, mar ’t Lieza zeët, dat e doa jód mit kan joa. ’t Is sjtil in ’t tsimmer. >>>
Sjterk fibberwI Ze hoale ’t jraad. De tswai breur. Vasteloavend vilt vrug dis joar. En zie zunt jet sjpieë. Mar ze hoale ’t jraad. Ing waech vuur de vasteloavend rónk d’r kuchedusj. Um tse besjpraeche wat ze dunt mit d’r óptsóg. Wie junt ze als aintseljenger? ’t Jroeës sjtuk papier likt veëdieg óp d’r dusj. .>>>	Lies fibberwII Jraad óp tsiet is e tseruk oes ’t zude. D’r moaler, zoeëwie ze hem neume in d’r trengel. Uvverwinktere en werm tseruk vuur ’t vrugjoarfes, d’r Vasteloavend. Alling vilt dat vrug dis joar. Doarum kunt e nit wie angesj ing waech ieëder, mar óp d’r zamsdieg. Jraad óp tsiet. De vuurvräud hat e losse lofe. ‘D’r moaler is werm doa,’ ruft d’r noaberman.>>>	Voet fibberwIII Ze kome werm bijenee. De manslu va de bank. De daag noa d’r Vasteloavend zunt werm doa. Mit e jeveul va jries en mies weer. ‘Wat hant vier jeluk jehad mit ’t weer die daag,’ zeët d’r Dris.>>>	Bob fibberwIV D’r trit van d’r fibberwaar. Jet va winktermui. Vrugjoarzin. Zoeë fietst d’r Hannes zieng rungde. Mieë oes jewunde va de pendale rónk drieëne, da vräud va beweëje. Die kunt wal werm in de blui va de vrugjoarblomme. En hu jans in d’r zin van erinneroeng. >>>
Jeëjend (streek) meëtsI Heë kan tsefort in d’r sjtool joa zitse. D’r Joeëhan is d’r ieëtsjte dizze mörje bij d’r hoarsjniejer. Ze kieke ziech aa in d’r sjpeiel. ‘Alles jód Joeëhan?’ ‘Ziene jank, wa.’ ‘Dat ’t nog lang darf doere.’ >>>	Tsirkel meëtsII Ing iladoeng kroog heë vurrieje waech. Van inne sjoeëlkammeraad. Tsezame hauw d’r Jean mit hem koens sjtoedeerd. ’t Woar al ing tsiet jeleie dat ze ziech nog ins jetróffe hauwe. Noen wirkt d’r Alwien mit an inne projram va lieteratoer en moeziek. Zieng sjilderije tseje wat tse hure is. >>>	Bucherjesjef meëtsIIi ’t Weer sjtroalt jet va vrugjoar. ’t Lieza en d’r Joeëhan wille dat ópsjnoeve. Ze maache inne sjpatseerjank noa d’r maat. Langs jesjefter en terrasse. Inne man kunt aalofe mit de fiets an de hank. Heë sjprikt d’r Joeëhan aa. ‘Ingbeng!’>>> .	Jöarieg meëtsIV ‘Jeboertsdaag, tsezame mit ’t vrugjoar. E ieëwieg jónkjeveul.’ Dat hauwe de kinger óp ing jroeëse kaat jesjraeve. Jetseechend durch de klingkinger. Inne daag mit zinge va ‘Lang leëve’, kóch aese, keëtse oesbloaze.>>>
Rouw meëtsV Jeël wiese blumpjer hant ze jeplantsd in de bek hingenum. D’r Joeëhan sjoevelt tusje de sjtruuch. D’r jaad óp zie poasj-betste. ’t Lieza kunt mit e mengelsje jekluurde koens-aier eroes. ‘Zal iech de aier in d’r sjtroech hange?’ Het laacht ins. ‘Dat huet ziech ja besser aa wen iech dat zaan.’ >>>	Roller aprilI Ze hauwe inne sjpatseerjank d’rva jemaad. De kinger van ’t Bertie en d’r Wiel. Aier zukke bij de oma en d’r opa. ’t Weer woar d’r Oeësterhaas jód jezonne. De aier i fónkelende klure. Sjtroalend tusje de blomme en in de sjtruuch. Zoeë vuur ’t óprafe. En dat dónge de klingkinger óch. Sjpringend durch d’r jaad. Zoejaar óp inne roller. >>>	Oog aprilII Ze junt durch de drieënduur van ’t sjpetaal. D’r Joeëhan jeet óp kontrol. Is jehólpe an d’r sjtaar. Heë hilt inne brif i jen heng. Is jet ópjereegd. ‘Noen bin iech doch ins jesjpand, woarum iech deë brif moeët mitneëme, Lies.’ >>>	Winne of verlizze aprilIII Effe hauw e draa jedaad um d’r fiets oes d’r sjtal tse hoale. Ziech de zommer fietskleier aa tse sjtreufe. Mar de jedanke an al die doezende fietsere die óch óngerweëgs zunt, loos d’r Hannes sjtil heem blieve. >>>
Kluur aprilIV Óp ’t perron is ’t sjtil. ’t Bertie en d’r Wiel zunt de intsiegste. ‘Me zouw hu doch mieë lu verwade,’ zeët ’t Bertie. ‘’t Is nog vrug. En iech dink Bertie, dat ‘t óp de sjtations kótter bij de sjtad drukker zal zieë.’ Ing vrauw kunt aalofe. E sjtuk d’r hinger d’r man. >>>	Kniespere maiI Tsezame in inne sjrit. Sjwiejend, kniesperende vus uvver de sjtroas. In de maos van ‘ne trommesjlaag, jiddes joar alwerm. Va jónk bis aod. Drage krens in ’t bild va verbóngeheet. Hei en doa haode ze halt. Bij e bild van erinneroeng mit moeziek en jezank. Wöad uvver jrenze klinke wied. Zörg vuur ee.>>>	Bonn maiII Jong vrauwlu sjtunt bij e sjtóplit. Ze drage inne berkeboom. Tsezame. Wade óp jreun. Da kanne ze ‘m joa tsere. Mit jekluurd papier en inne jonge-naam in e roeëze hats. D’r maiboom vuur mörje en de daag d’rnoa. Wonnemonat neume ze ‘t. E zieëlieg jeveul. >>>	Yvette maiIII D’r bejin van d’r daag mit moeziek en bilder. D’r mörje oranjeroeë. De tuen tsaart. Ballonge rónk de zerk. E sjweëvend jeveul. Ze zunt mit vöal, de lu. Vuur ’t absjied. D’r vuurjenger nimt ze bij de hank. Mit ing sjtim. Ainfach. Werm.>>>
Wink maiIV De vaan hauwe ze oes-jesjtaoche. In de klure va hönne voesbalkloeb. Alle vertrouwe dri. Dis joar zouw ’t intlieg klappe. Ing klas hoeëjer sjpille. Evver de entäusjoeng is jroeës. Ing kluur bloof uvver, sjwats. ‘Dat is inne sjlaag, Joeëhan,’ zaat ’t Lieza teëje heure man.>>>	Verware maiV Heë hat ziech d’r sjirm mitjenoame, d’r Jean. Noa de winktertsiet in ’t zude daat e hei óch jet va wermde tse vinge. Mar ’t vilt vies teëje. Reën, mies weer. Heë loos dizze mörje e jediech uvver d’r zommer. Hese daag, leëve an duur. >>	Veëntjer joenieI ‘Bis te noen al tseruk?’ ’t Lieza kiekt d’r Joeëhan mit jroeëse oge aa. Heë kunt mit d’r hónk eri. Tseruk va ziene mörje sjpatseerjank. Vrujjer wie angesj. ‘Ja Lies, móts te ins hure. In de sjtroas hinger d’r maat. Doa hant ze al veëntjer ópjehange.’>>>	‘t Woare joenieII Heë loos ’t al e paar daag jeleie in de tsiedónk. Vuur zouwe inne zonnieje daag krieje. D’r Jean hat ziech dróp jevräud. Vrug is e ópjesjtange. Kiekt oes de vinster. Uvver de landsjaf. Nieëvelieg. Ing jardieng verbleecht de klure. >>>
Vadderdaag joenieIII ‘D’r opa is d’r papa van de mama.’ D’r klinge kiekt zieng mam mit jroeëse oge aa. Ze zunt óp bezuk vuur d’r vadderdaag. ’t Bertie en d’r Wiel hant ’t hoes oranje jetseerd. Vadderdaag in oranje kluur. ’t Hoes völt ziech. De famillieë kunt bijenee. Tsezame voesballe kieke. .>>>	Tent joenieIV Wie herlieg kan ’t zieë. Inne vrujje mörje sjpatseerjank an d’r bejin van inne zommerdaag. Indlieg is ’t zoeë wied. Inne daag i wermde. Um ziech tse vräue. En dat dunt ze da óch. ’t Lieza en d’r Joeëhan. Mit d’r hónk de rungde maache va zoeëvöal daag. Jraad, ier ze d’r veldwaeg i-sjlunt, kome ze langs e hoes mit ing tent in d’r jaad. Ing oranje mit inne lieëwekop dróp.>>>	Lieëw joelieI Mit de heng i jen taesj sjteet d’r Joeëhan bij de vinster. Heë kiekt eroes. ‘D’r zin um tse zinge, danse han iech nit.’ ‘Doe meens keëke, sjpringe,’ ruft ’t Lieza vanoes de kuche.>>>	Peëd joelieII De oranje tent mit d’r lieëwekop sjteet nog ummer in d’r jaad. ’t Is sjtil. De kingersjtimme wie óp anger daag zunt nit tse hure. D’r Joeëhan bekiekt ’t ziech ins. En leuft durch mit d’r hónk. ’t Zunt va die daag die me wil uvversjloa. >>>
Fiets joelieIII Noa ’t fietse-jesjef jeet d’r Hannes al jans jet joare. D’r sjtuuts vuur vöal kilometere. Jevare i vräud. En i pech. Dat is da d’r jank noa ’t jesjef. Um d’r fiets tse losse maache. De joare tselle vuur d’r fiets. Óch vuur d’r Hannes. De kneie nit mieë zoeë jelenkieg. De vroag noa inne fiets deë mitdinkt. .>>>	Olympia joelieIV Ze hant dizze zommer dökser mit d’r jas aa jezaese óp de bank ónger d’r boom. De letste joare zörjet d’r boom vuur keulde. Evver dis joar zunt de temperatoere nit zoeë hoeëg. Trotsdeem truft me ziech. De manslu va de bank..>>>	Pedale aujoesI D’r trit óp d’r nuie fiets. Pedale mit jeveul. Ze dele de kraf van de bee. De bee van d’r Hannes. E tsezame i tritte. Sjtuts. Vuur zie óngerweëgs zieë. Sjmiltst tsezame mit de landsjaf. Huet moeziek. De jietaar oes zieng joegend. Die sjtim. Ze keurt jeveulens. Jenóg um tse drage. ’t Kwiet zieë blieve.>>>	Ring aujoesII Olympia zitst bauw dróp. ’t Vong aa i reën. D’r Joeëhan en ’t Lieza kiekete ziech de oge oes. Sjnappe va wat ze zoge woar nit nuedieg. ’t Woar jeweun sjun. ‘Kiek Lies, de sjportler junt i de boot.’ >>>
Sjparjele aujoesIII ‘Inne fiets noa de rouw’. Zoeë neumt d’r Hannes ziene nuie fiets. Inne kómpel deë mit treënt. Mit jeet noa ’t oes-jesjtrekde land. Ing tsiet is e hei nit mieë jeweë. Durch die velder. Mit de sjpas va zoeëvöal sjport op d’r tillevies in de bee. Daag noa daag oessjtraloeng. Joegendliech jónk. E vuurbild vuur versjtendnis. >>>	Eppel aujoesIV Tusje tswai beum hingt óch dis joar e dóch: ‘de scholen zijn weer begonnen’. Kinger junt werm noa de sjoeël. ‘Jef aat óp ze’, wil ’t dóch zage. ‘Zut vuurzichtieg mit ze in ’t verkier’. Ze junt tse vós in ’t dörp. De jroeëse óp d’r fiets mit de taesj óp d’r ruk. >>>	Sjilderij aujoesV Al vrug zetst e d’r sjilders-eëzel bij ziech in d’r vuurjaad. Hu is ’t weiefes. Bij ziech vuur ’t hoes. D’r Jean kiekt oes uvver de wei. Ze raest nog i rouw. ’t Is nog vrug. De kans op lieëte reën hat me jezaad. Doarum zetst heë inne sjirm d’rneëver. I-jeklapd.>>>	Monneka tseptI Óp d’r plai is in de vrugde al jans jet tse doeë. Lu verzammele ziech um noa de wienfeste tse joa. Ze wade óp de bus. Wen de bus kunt, zunt ze allenäu doa. Óch inne monnekasjpiller is d’rbij. Heë kunt als letste.>>>
Jrenze tseptII Ze hant vuur de komende waech reën jemeld. Hu is ’t nog drueg en de zon kunt aaf en tsouw hinger de wólke oes. Doarum kanne ’t Bertie en d’r Wiel jenauw wie ’t vurrieg joar werm óp d’r fiets joa.>>>	Sjevemet leëft tseptIII Va wieds kan me ’t al zieë. Ing voeëjelsjtang. Um ziech tse treffe. Vuur de koeëjele is inne bak. Vuur de lu ’t jraas. Bedekt ing koel. In inne kraag va beum. Woava rouw oessjtroalt. Umermt ing verzamloeng va veraine. Ze tseje ziech. Versjikke ing iladoeng. ‘Kóm, don mit. In de wermde van ós veraine.’ Inne middieg mit moezieker, zengere, sjportler. >>>	Vrijheet tseptIV Bilder in alle tsoate. Oes sjtee jehakd. Jejaose. Kóffer jreun. Zoeë sjtunt ze. Tsoldate ier i de landsjaf van erinneroeng. Moeziek klinkt. Lidjer mit vólks sjtoots. Kristal klinkend jezónge. Ónger inne himmel mit jong moezieker. Ze zunt d’r daag va hu. Mit nog zoeëvöal hofnoeng.>>>	Zude oktI Heë hat jet sjilderije bij de vinster jezatsd. D’r Jean jeet an duur um ze tse bekieke. Vanoes d’r blik vuur lu die verbij junt. Zoeë lieët e ziech hinger. In de sjilderije. Jemoald in de vrugjoar- en zommertsiet. De koens va blieve. Dat is de weëd. >>>
Ejewies oktII ‘Lekker ejewies’. D’r Wiel bekiekt ziech d’r folder van ’t bucherjesjef. Deë likt vuur hem óp d’r dusj in ’t tsimmer. ’t Bertie kiekt óp van ’t bóch. Het zitst tse leëze in d’r sjtool bij de vinster. ‘Has te ’t uvver diech zelver?’ ‘Nae dat is d’r sjpróch van de Kingerbucher-waeg.’ ‘t Bertie laacht ins. ‘Da is dat óp die lief jesjraeve.’>>>	Sjteer-eppel oktIII In jroeëse jesjefter kan me ’t al ing tsiet zieë. Krisböl, Piete mutjse, mijtere. D’r Hannes hat ’t ziech al ins bekaeke. Óp aafsjtand. Zieng jedanke hilt e vuurleufieg bij herfsbleër. Doa zukt e ziene waeg. De kilometere óp d’r fiets. De tsiet van ’t joar. Wat kunt, kan wade. D’r jank noa d’r boer kriet vuurrang.>>>	Museum oktIV De herfsvakans doert ing waech. D’r Wiel erinnert ’t ziech nog jód. De sjoeël jesjlaose. Ing waech heem. Dat is vuur hem al ing tsiet jeleie. Noen hat e mieë wie ing waech vakans. Ejentliech ing jans lang vakans. Evver noen in dis tsiet krient de daag doch ummer werm ing anger kluur.>>>	Kirkhof novI ’t Vurriegs joar jebroechete ze ’m vuur ’t ieëtsjt. Inne brenner teëje ’t ónkroed op d’r kirkhof. De manslu va de bank zunt de daag vuur Allerhillieje werm vertroane. In d’r jaad va d’r troer. En óch e jeveul va vräud. Um d’r letste jrós tse losse leëve. >>>
Mósjele novII ‘t Is inne jrieze novemberdaag. Kaod, vuchtieg, mies. ‘Óch dat is natoer,’ zeët d’r Wiel. Heë maat mit ’t Bertie d’r jeweunlieje sjpatseerjank. Het leuft je-ermd mit d’r Wiel. ‘Joa, Wiel. En de natoer hat vöal jezichter.’ ‘Hat al i ziech, Bertie.’>>>	Potlued novIII De tsiedónk likt oes-jesjpreid óppen dusj. ’t Is die va jister. Die va hu hat d’r Wiel nog nit jans jeleëze. Heë sjlieft kluurpotlued. De sjniepele valle dróp. Óp d’r dusj ligke óch kluurbucher. Va d’r Tsinterkloas. Sjtrak kome de klingkinger. Da zal ’t e klure-fes weëde. Doarum zörgt d’r Wiel d’rvuur, dat de potlued jód jesjlaeve zunt. ‘Iech kan ’t miech nog zoeë jód erinnere.>>>	Printe bakke novIV I hoes ruucht ’t noa printe. ’t Lieza bakt ze in de kuche. D’r Joeëhan kunt ins kieke. ‘’t Wasser leuft miech in d’r mónk.’ ‘Nog nit Joeëhan. Ieëtsjt wen ze allenäu jebakke zunt.’ ‘Mós iech da zoeë lang wade?’ ‘Doe móts doch nog mit d’r hónk joa. >>>	Bild novV ‘Jef ’t mar ing plaatsj’, huet me dökser. Da jeet ’t jemindlieg um leed. Dat bedinkt d’r pap ziech went e d’r adventskrans in ’t tsimmer zetst. Óp de plaatsj va zoeëvöal joare. Alling noen jeet ’t um vräud. E bild va vräud. Dat liecht hem óch besser. >>>
Sjteer detsI D’r krismaat broecht jing reklaam mieë. Deë bringt jans jet lu óp de bee. Midwinkter viere, ’t fes van ’t lit. Jeweun d’rbij zieë is al jans jet. Vus-je vuur vus-je langs de kröam. Bij ’t aese en drinke is ’t druk. Óch d’r pap jeet mit in d’r sjtroom van lu. Bij d’r kroam mit sjtere bliet e sjtoa.	Krisboom detsII Hu kome ze. De döatesj mit de manslu en hön kinger. D’r pap vräut ziech óp d’r bezuk. Tsezame junt ze noa ’t Traut en d’r Harie. D’r krisboom jelde. Jenauw wie ’t vurrieg joar zitst ’t Traut óp d’r sjtool. Lang sjtoa jeet nog ummer nit. Ze jrusse heur. ‘’t Is werm zoeë wied, Traut,’ zeët d’r pap. ‘Joa, werm e joar.>>>	Komeet detsIII Krismes kunt kótterbij. Momente va bijenee zieë. Wie dan óch. E jeveul oes de kingertsiet. Tseecht ziech i sjtil momente. Wieëmudieg. Of vräud, wat d’r nog is. Ao joa. En da bijenee. Zoeë junt ze al jans jet joare noa ’t tejater. D’r pap en de famillieë.>>>
>>>