jannewaar I

Poeffele

Óp d’r maat sjteet inne poeffelkroam. Ing vrauw sjteet d’r hinger.
‘Oliebollen,’ ruft ze.
‘t Is ing Hollendsje.
‘Jef miech mar vunnef poeffele,’ zeët inne man. ‘Vijf oudbollige oliebollen,’ laacht heë.
De vrauw zeët nüks.
‘Dat sjtong toch in de tsiedónk. Limburgse poeffele zunt sjleët.’
De vrauw jieëft hem de tuut mit poeffele.
‘Mar vuur ing jouw roetsj zunt ze vuur miech jód jenóg,’ zeët d’r man.
De vrauw laacht. ‘Een goede roets.’
Óch ezoeë.’
D’r man leuft wieër. ’t Oadjoar waad óp hem. ‘Oudbollig’ noa e nui joar mit frisje poeffele.
‘De betste wunsje,’ zeëte in ’t verbij joa teëje inne man en ing vrauw.
‘Ing jouw jezóndheet,’ zage die tseruk.
Heë huft de tuut mit poeffele óp.
‘Hei zal iech nit krank va weëde.’
Heem ligke e paar brivve in de brivvebus. Inne brif is va Veldeke. Ze hant krach óngeree. D’r inne besjuldiegt d’r angere van ‘oudbolligheid.’
‘Nit alling de poeffele, óch al Veldeke,’ laacht heë. ‘Woa mós dat hin mit Limburg?’ Flot mate d’r brif tsouw. In d’r angere zitst inne ‘boekenbon.’ Heë lekt ‘m óp d’r dusj. Wente de tsiedónk ópsjleet leëste dat inne columnist van d’r Limburger óphüet. D’r Pedro Rademacher. Heë zal e bóch oes-jeëve. D’r man kiekt noa d’r boekenbon. Jinne ‘oudbollige’ sjloes van ’t joar.
Óp noa e frisj joar.
Mit poeffele en e nui bóch.

jannewaar II

Prul

De krisbeum ligke an duur.
De engele zunt voetjevloage.
Ze vleie jiddes joar in d’r jannewaar  tseruk noa d’r vrid.
In d’r detsember kómme ze werm.
De sjtere bloaze d’r sjtub voet en junt mit de böl in ing does.
De hillieje drieëne ziech in ing tsiedónk.
De sjöaf en de herdere kómme óp d’r boam van ing kis.
Jozef, Maria en ’t kink doa oavenóp.
De drei könnigke kómme ’t letste.
Ze zinge nog e lidje.
De nolde veëje ziech in d’r dreksbak.
De lempjer drieëne ’t lit oes. D’r krisprul is ópjerümd.
D’r nuie prul kan eri. Of waad deë nog effe?
Jinne prul.
Wöad vuur e lidje.
’t Klinkt wie moezziek.
Iech vräu miech.

jannewaar III

Wunsje

Inne sjtórm bloast durch de sjtroase. De letste dennenolde winge voet. Ing inkel nold blieft ligke in de rielle tusje de trottoir-tejele. Ze jeet nog nit voet jenauw wie de kriskate an de moer van ’t tsimmer.
Kate mit jouw wunsje vuur jezóndheet, al jód joa, jrus, zieëlieg leëve. Of losse wisse: iech leëf nog, jenauw wie ’t vurriegs joar en de joare dervuur. ’t Nieëks joar zient vier ’t wal werm bij de nieëkste kriskaat.
Effe blieve ze nog hange. Als inne jrós a vruier. Doe doeret krismes bis tswai fibberwaar. Of besser nog, ze zunt de muite weëd um tse blieve hange. Al die wunsje.
Zicher deë inne wónsj.
‘Iech kan diech jing jezóndheet wunsje, jinne vrid, e leëve oane angs, leed, krach, krig. Alling inne engel, nit hoeëg in de loeët mar neëver diech.
Inne engel deë ing hank óp dieng sjouwer lekt.’
Die kaat los iech hange. ’t Janse joar.
Vuur de lü die krank zunt, die nit mieë besser weëde, die angs vuur de angs hant. Ing hank óp hön sjouwer

jannewaar IV

Sjtórm

De beum beuje ziech. Hön kroeëne pütsje de eëd.
Tsiedónke vleie durch de loeët.
Kinger krieje ieëder vrij va sjoeël.
Tsug sjtunt sjtil.
’t Verkier ram durjee.
D’r radio en d’r televies waarsjauwe, ‘lü bliet heem’.
Ing vrauw hilt ziech an inne lampepoal vas.
Midde óp d’r sjtoep likt inne fiets. De reër drieëne.
Wólke drieve wild verbij.
De pos jeet nit oes.
De dreksbek weëde zamsdieg leëg jemaad.
Jesjefter sjlisse hü ieëder.
Hinger de vinster zitst e kink. Mit jroeëse oge kiekt ’t eroes.
‘t Wiest mit inne vinger.
‘Sjtórm,’ zeët ’t mit ing ópjereegde sjtim.
De vräud va sjpannoeng kanste va zie jezich aafleëze.
De welt sjteet óp d’r kop.
D’r wink sjpieëlt durch de hoare.
Danst inne sjoenkelwals.
Bee sjokkele. Erm winke.
Inne polonaise va weernuits jeet durch ’t land.
Reën en wink rejiere.
Ing carnaval van de natoer.
Alaaf ’t weer

jannewaar V

Afrikaner

D’r maat is voljesjtreumd. Mieë wie doezend lü.
De famillieë Jillekirche oes Blieërhei kunt tseruk va vakans.
Ze woare durch d’r televies oes-jeweëld um noa Afrika tse joa. Ze hant doa e paar wèche jeleëfd in e Afrikaans dörp.
In ing Safari-jeep vare ze d’r maat óp.
D’r man Jillekirche keëkt.
‘Vier hant nit alling de kóffere mitbraad, mar óch e paar sjwatse.’
De lü laache en klatsje.
Mit muite sjtiegt de famillieë Jillekirche oes. Ze hant uvverjewieëd va nüks doeë.
De Afrikane sjpringe jelenkieg oes hön jeep.
’t Is ing sjpas ze tse zieë. Wie ze beweëje. En de kleier die ze drage. Zoeë vol va klure.
Ze danse.
Wat ing vräud.
Ze zetse d’r maat i blui.
E paar Kirchröadsjer hant vuur de joeks inne jroeëse kessel óp d’r kiosk jezatsd. Mit die kannibale-wiets wisse de Afrikaner wal road.
Ze sjtruie confetti drin. En wat kunt droes?
D’r nuie prins.
Heë is zoeë vroeë, dat ’t bij hem kriebbelt va tsieën bis kop.
Heë wil prins zieë vuur alle lü.
Vuur alle lü die i Kirchroa woeëne.
Óch de Afrikane.
Alaaf prins Niels

fibberwaar I

Jezich

Ballonge hange an d’r plavong.
Sjlingere junt va moer noa moer.
Confetti likt óp d’r dusj.
Klone hange an köadjer hinger de vinster.
Moezziek bringt sjtiemmoeng in hoes.
An de wèsjlieng in d’r jaad danse peks-jer in d’r wink.
In d’r sjtal weëd inne waan vuur d’r óptsóg jebouwd.
’t Hoes van d’r prins is jetseerd.
De harmonie prooft d’r nuie sjlajer.
D’r elverroad besjtelt doeze mit klumpjer.
Bij d’r kapper likt d’r sjmienk in de etalaasj.
In ing wieëtsjaf hingt e bild van ing vrauw an de moer.
Oes inne nieëvel va roeë, jeël en jreun sjweëft ze.
E masker óp d’r kop.
Tseecht zie jezich mit jeslaose oge.
Ze pütsjt in de winkterwermde de welt.
Va wieë en zieë zalle de lü hei óp aafkómme um tse pütsje.
Um tropiesj tse drieve in ing roeë, jeël, jreun wólk.
Mit vere óp d’r kop.
Limburg tseecht zie jezich.
Busse vol zalle kómme.
Vasteloavend in Limburg.
’t Jeld zal rolle.
Alaaf de klone.

fibberwaar II

Cito

D’r sjnei vilt sjpieë in d’r oavend. Ing lüet vuur de naat.
’t Lit in ’t tsimmer jeet oes. De jardienge zunt an zie jesjuufd.
Lankoes in inne sjtool. Sjtarend noa boese.
’t Sjwats weëd kloar.
Dreume sjpieële in inne sjlof van erinnerónge.
An duur viert d’r sjträuwaan verbij. ’t Jeël lit keurt d’r jieëvel van ‘t hoes.
Óp wèg noa d’r mörje.
In de mörjezon drüpt d’r sjnei van ’t daach eraaf.
D’r vraos sjmilts in ’t zaots óp d’r wèg. Beum en sjtrüch zunt ragdun durch ’t weer jesjtrèche. Vräud va sjtaune. Wiese vere óp inne carnavalshód.
Inne winkterwals jeet durch d’r busj.
Va wieds klinke kingersjtimme. Ze junt noa de sjoeël.
De vinstere zunt ee en al kluur. Binne is ’t werm.
De jroeëse kinger zitse jeboage. Ze sjrieve hü vuur ’t leëve. ’t Weëd besjtimd wat hön tse wade sjteet.
Óp de duur hingt e sjildje ‘Stilte Cito’. Mit inne viltsjtif is ‘Stilte’ durchjesjtreefd. D’r boave sjteet: Alaaf.
D’r vasteloavend is óngerwèg. Fleutend noa d’r daag va mörje. Zieë wat tse wade sjteet.
Alaaf Cito.
Nog inne sjtreef.
Alaaf.

fibberwaar III

Vasteloavend

De zon sjiengt. Confetti sjneit. De moezziek rolt ziech oes. Jekluurde sjlingere durch de sjtroase.
Inne vasteloavendswaan viert durch de velder. Lanksaam kunte kótterbij en sjluust aa bij de anger weëns.
Inne einzelgänger sjteet óp d’r sjtoeprank.
In de wieëtsjaf zitse ing vrauw en inne man an de tieëk. Zie is wie ing kats verkleit en heë hat ing prük mit vlieëtjer óp. Inne jroep klone jeet eroes.
D’r prins sjtiegt óp d’r waan. D’r óptsóg vertrukt.
E kling kink sjteet óp ing vinsterbank. D’r pap hilt ‘m vas. Hinger de vinster zitst ing auw vrauw. Aaf en tsouw sjtikt ze de hank óp um tse winke.
D’r óptsóg trukt verbij.
D’r pap hieëft ’t kink van de vinsterbank aaf. De moezziek jeet mit d’r prinsewaan d’r ek van de sjtroas um. Lü lofe uvver inne teppieg van confetti. De sjtroas is leëg.
De vrauw hinger de vinster kiekt eroes. An inne tak van inne boom hingt inne jekluurde sjlinger.
Drei dol daag. Of veer, of vunnef, of nog mieë. Of inne, of inne haove, of nog kótter. Ejaal wie. An d’r sjloes waat d’r èsjermitwoch.
D’r vasteloavend is vuur de kats.
D’r èsjermitwoch vuur d’r kater.
Bis ’t nieëks joar.
Alaaf.

fibberwaar IV

Himmel

De eëd zitst vol vrugjoar. Hei en doa basjt ze óp. De krokusse en sjneiklöks-jer zunt al ing tsiet droes kómme. Ze sjtunt vol i blui. De hyacinte, narcisse en toelpe kómme mit jreun sjprietse derhinger aa.
In het park zitse hei en doa lü óp ing bank. De zon sjiengt bleech.
Inne man kunt aalofe en zetst diech óp ing bank die nog leëg is. Oes de tèsj holt heë ziech e bóch.
Jesjlaose hilt heë ’t in de heng óp d’r sjoeës. Heë kiekt ins rónk.
Da maat heë ’t bóch lanksaam óp. Óp d’r umsjlaag sjteet mit jode lettere ‘Himmel’.
In inne boom fleute vüëjel. Hön lidjer endere ziech va winkter noa vrugjoar.
D’r man kiekt eróp en fleut tseruk. ’t Klinkt wie ‘’t Himmelspöats-je sjteet ummer óp.’ Zoeë hat dat lidje mit de vasteloavendsdaag in de wieëtsjaf jeklónke.
Ing mam mit e kink leuft verbij. Ze èse allebij inne snack.
‘Lekker, jemeklieg en flot’ sjteet óp de tuut.
D’r man kiekt werm i zie bóch.
’t Himmelspöats-je bliet in de wieëtsjaf.
Lekker, jemeklieg en flot.
Heë leëst wieër.
D’r Himmel sjmaacht hem.
Jód, jeweun en ruiieg.

meëts I

Natoer

Óp d’r ek van d’r plai vuur de sjoeël sjteet e jroeës sjild. Inne besjtelauto kunt aavare. Inne man sjtiegt oes. Heë maat de klap van d’r auto óp en holt ing rol papier, inne emmer, ing ledder en inne busjtel mit inne lange sjtiel droes. Heë plekt ’t papier óp ’t sjild. ’t Is inne kóp van e miensj oes d’r politiek.
Kinger lofe uvver d’r plai noa de sjoeël.
E kink winkt en ruft: ‘Dag opa.’
D’r opa zitst óp de bank neëver ’t sjild. Vuur zieng vus likt e hunke. Heë winkt tseruk en laacht.
D’r man kunt de ledder eraaf. ‘Dat is al ing tsiet jeleie, dat iech noa de sjoeël jong.’ ‘Wat dinkste va miech,’ zeët d’r opa.
An de poats van de sjoeël hingt e sjild ‘stemlokaal.’
D’r man plekt nog e bild. ’t Is jet van de derepartij. D’r opa wurpt e kültje uvver d’r plai. D’r hónk sjneurt d’r hingeraa en bringt ’t kültje in de moel werm tseruk. ’t Deer kwispelt mit d’r sjtats.
D’r man klapt de ledder i. ‘’t Zouw jet zieë, wen d’r hónk ’t kültje wurpt en uur ’t tseruk bringt.’
D’r opa sjteet óp. ‘Iech zouw dat kültje wal kanne hoale, alling hung kanne nit werpe.’ ‘Dat sjtimt,’ zeët d’r man.
D’r opa pakt de lieng van d’r hónk. ‘En sjtimme don iech in de natoer.’
Heë sjtikt d’r wèch uvver noa d’r busj. D’r man laant d’r emmer, d’r busjtel en de ledder in d’r auto. Heë sjiegt i en viert voet.

Zieng natoer hingernoa

meëts II

Nar

D’r raisversjloes va zienne triekko is óp. D’r kraag likt óp de sjouwere. Heë maat de vinster óp en kiekt eroes. Noa links en noa reëts, de sjtroas eraaf. Kiekt noa lü.Ze junt verbij. Heë knikt.
De vinster jeet tsouw. Um d’r nak knubt heë ziech ing sjal en deed ziech inne kótte jas aa. De duur jeet óp en heë kunt eroes.
D’r jas hingt óp. De boeselóf krüft langs zienne triekko. Ze wingt frisj. Oes d’r wink veulte de verbórje wermde van vrugmeëts-zonnesjtroale.
Jeboage leufte durch de sjtroas bis an d’r rank van ’t vieëdel. D’r kop jeet eróp. Sjtarend wied voet. Wied voet oane horizon.
‘t Is sjtil. Ing sjtilte oane dure.
Heë preuft de rouw. Ing rouw oane inne deë eri kunt.
Heë kneuft ziech d’r jas tsouw. De frisje lóf wingt bitter. De vrugmeëtse-zonnesjtroale zunt winkter.
Heë drieënt ziech um. Leuft tseruk. Lü junt verbij.
Heë kiekt. Kiekt en loestert. Da sjprikt heë.

D’r nar kiekt en loestert. Heë sjprikt.
Oane tse loestere.
Oane tse kiekke.
Hüekstens noa de lü. Ze junt verbij.
Heë jeet eri.
Oane horizon,
oane duur,
oane inne deë eri kunt.
D’r nar.

meëts III

Rollator

’t Saskia duit mit jesjrekte erm óp de tsieëne d’r rollator van de oma. Zie sjwestersje, ’t Femke zitst óp ’t plenks-je. ’t Hilt ing Mickey Mouse-ballong vas. De ballong danst hinger hön aa. ’t Saskia leuft ummer flotter. ’t Femke krieënt ’t oes. An ’t eng van d’r jank drieënt ’t Saskia d’r rolllator um en kómme ze tseruk. De oma is hü jöarieg. Ze likt in ’t sjpetaal. Wen ze langs ’t tsimmer kómme, kunt de mam eroes.
‘Maach nit zoeëvöal krach. De oma sjlieëft.’
De mam huft ’t Femke van ’t plenks-je af. ’t Saskia vieët d’r rollator in d’r ek van ’t tsimmer. De ballong maache ze vas an d’r rank van ’t bed.
‘Jef de oma mar e mültje.’
Ze junt mit de mam eroes. D’r pap zitst neëver ’t bed en winkt.
‘De oma sjlieëft, ‘ zeët ’t Saskia.
‘Bis mörje,’ flüstert ’t Femke.
‘Nè,’ zeët de mam.
‘De oma jeet noen jans lang sjloffe.’
E paar daag likt de oma sjtil i bed. Da sjlieëft ze i, vuur ummer. De mam kunt nog ee moal mit de kinger noa de oma kiekke um ‘sjlof jód’ tse zage. ’t Köadje van de ballong is jeboage. D’r Mickey Mouse jerimpeld. Ze maat de ballong los en jieëft ze an ’t klingt. D’r rollator sjteet óp d’r jank. ’t Saskia duit d’r rollator. ‘t Femke zitst werm óp ‘t plenks-je en hilt de ballong vas. Heë danst nog mar e bis-je. An ’t eng van d’r jank drieëne ze ziech nit mieë um. Ze junt noa heem.
Bij de lift sjteet inne man. ’t Saskia duit nog ummer d’r rollator.
‘Hant vier van de oma krèje,’ zeët ‘t.
D’r man laacht.
’t Femke sjtikt de hank mit de ballong in de loeët.
‘Iech óch.'

meëts IV

Riesvlaam

An e dusj-je zitst e kink. Het tseechent. Ing laachende zon woa-oes ing jeël wólk langs roeë sjtroale drieft. E hoes beugt ziech. De duur en vinster zunt óch jeël. Blauw blomme wase zoeë hoeëg wie ’t daach. Roeë, jeël en blauw sjtriefe sjlingere ziech durch de loeët. Mit jreun jroeëse letter sjrieft het ‘Stella’. ’t Hilt de tseechnóng in de loeët.
‘Kiek ins mam.’
‘Sjun kink.’
De mam eest e sjtuks-je riesvlaam. D’r pap zitst neëver heur.
‘Moderne kunst,’ laacht heë.
‘Dat deed miech dinke an ’t kirchs-je va Lemiers,’ zeët inne man an e dusj-je neëver hön.
Heë niept an e jleës-je Els en leëst wieër in e bóch.
‘Versjteeste hei jet va,’ zeët d’r wieët hinger de tieëk.
‘Woava,’ vroagt d’r pap. ‘Van dat kirchs-je?’
‘Nè,’ d’r wieët wiest noa d’r televies. ‘De Limburgse soap.’
De mam pakt ziech nog e sjtuks-je van d’r vlaam.
‘Mótste ‘t jet heller zetse.’
‘Nog heller?’
D’r wieët lekt de tsiedónk op de tieëk. Mit jroeëse letter sjteet dróp, ‘Angst voor conservatieve pastoors.’ D’r man maacht ’t bóch tsouw en sjteet óp. Heë betsaalt d’r Els. E paar euro ligke óp de tsiedónk.
‘Jef miech mar Els, riesvlaam en blomme die langs hoezer wase.’
Heë jrust en jeet eroes mit ’t bóch ónger d’r erm.
I wiesse letter sjteet óp de kaf, ‘De ierste de bèste.’

april I

D’r Frens

Mit ing hank hilte ziech an d’r sjtiel van de duur vas. Lanksaam maat heë inne sjrit uvver de sjwel. Da kunt d’r angere vós. Vus-je vuur vus-je leuft e noa ’t benks-je vuur ’t hoes. Heë zetst ziech. An de uvverzie van de sjtroas sjpieëlt e kink. Het winkt. Heë winkt tseruk en laacht vrundlieg in de sjtroale van de zon.

‘Zoeëlang inne miepmop vleie kan,
zoeëlang ing blom nog bluit,
zoeëlang e kink nog zinge kan,
zoeëlang is ’t leëve leëvensweëd.’

Oeëts hat e die wöad jesjrève, die wöad jezónge. Mit die wöad vräud jebraat. Inne laach durch zeëls losse klinke. In applaus jesjtange. Buun óp, buun aaf.
Ing vrauw en inne man lofe verbij.
‘Mörje, Frens. Zitst e sjun in de zon.’
‘Joa en de zon zitst sjun i miech,’ laacht heë.
Da kiekt heë vuur ziech oes noa de blomme i zie jeëdsje.
‘Zoeëlang ing blom nog bluit.’
De noabervrauw is de vinster an ‘t wèsje. Ze kiekt noa d’r Frens en lekt d’r sjpóns in d’r emmer. Veëgt ziech de heng an d’r sjótsel aaf en jeet eri.
‘Hingt ’t diech de vinster oes,’ ruft d’r Frens heur noa.
Mar heë kriet jee antwoad. De vrauw sjteet hinger de vinster en maat ing foto van d’r Frens.
Jeboage mit e inkel jries hoar, wingend in d’r wink.
Vauwe in ’t jezich. D’r loof van de joare.
‘Wat is dat sjun,’ flüstert de noabervrauw.
D’r Frens sjteet óp. Nog ee moal winkt e noa ’t kink an de uvverzie van de sjtroas.
‘Dag miepmop.’
’t Leëve is leëvensweëd.

april II

Neppe

’t Sofie kunt oes de sjoeël. ’t Huppelt an de hank va zieng mam. De wiesse flieëtjer in de sjtets-jer danse mit.
'Mama, d’r poasjhaas woar óppen sjoeël. Dat woar inne ‘neppe’. Deë hauw inne raisversjloes óp d’r boech.’
‘Da hauwe zicher tse vöal aier jèse,‘ zeët de mam.
‘Nè mama, d’r poasjhaas eest jing aier. Die versjtópt heë vuur de kinger.’
Ze lofe langs e krüts. E paar lü hange inne krans dróp. Inne krans va jeël en wiesse blomme jeflieët i jreun tek.
‘Die blomme zunt va papier.’
‘Joa Sofie, die hant die lü jevauwe.’
De mam en ’t Sofie blieve effe sjtoa. De lü beëne ziech jet. Óp inne tak zitst inne voeëjel. Heë fleut. Inne auto viert verbij. Da is ’t werm sjtil. De lü junt durch. Óch de mam en ’t Sofie lofe wieër. Ze kómme langs ing hek. Inne man wirkt in inne jaad. Heë hat ziech d’r kop jesjtoeëse an inne tak. E sjtröalsje blód leuft langs d’r vuurkop. ’t Is jeronne. ’t Sofie wiest noa d’r kop.
‘Is dat ech,’ vroagt het.
‘Dat is jam,’ zeët d’r man.
‘Ao, dat is jinne ‘neppe,’ ruft ’t Sofie.
D’r man veëgt ziech d’r kop aaf en sjoeffelt wieër tusje de blomme.
‘Mótste ‘t han vuur óp de bóttram?’
‘Nè, iech krien aier van d’r poasjhaas.’
D’r man plukt e paar blomme aaf. Heë rikt ze aa uvver de hek.
‘Die rüche lekker,’ zeët de mam.
Ing wólk sjuuft vuur de zon. D’r wink is frisj. D’r man maat ziech d’r raisversjloes van ’t ves tsouw.
‘Mama, óch inne poasjhaas.’
De mam laacht en ze lofe noa heem.

april III

Maatje

Inne vrije daag óp inne vriedieg in ’t vrugjoar en da nog ing zommertemperatoer. Wat wilste da nog mieë. In alle Herjodsvrugde noa Scheveningen. E paar daag noa de zieë.
’t Hotel is sjun. D’r pries vilt in ’t vrugjoar nog mit. Óp de parkeerplaatsj is nog plaatsj jenóg. De autonommersjilder zunt vuural Dütsj. Ieëtsjt ‘t jepek noa ’t tsimmer. Da ing tas kaffieë óp ’t terras in de zon. D’r kelner is vrundlieg. Went betsaalt weëd, wunsjt heë inne sjunne daag. De vane óp de boulevard wappere an de pöal. D’r wink is nog frisj. Mar in d’r loof van d’r daag wint de wermde ‘t van de zon. Vrug in d’r middaag jeet d’r visjkroam óp. D’r jeróch va visj lieët diech ’t wasser in d’r mónk lofe.
‘Twee maatjes a.u.b.’
‘Wat zegt u?’
Nog ing kieër. Noen jet heller.
‘Ik versta er niks van, Limburgers.’
‘Twee haringen.’
‘O, Hollandse nieuwe. Dat is al beter.’
De maatjes weëde ópjèse. Bij d’r kroam sjteet inne Dütsj.
‘Tswai matjes, bitte.’
‘Natürlich, tswai matjes.’
Tseruk óp ’t terras e jlaas beer besjtelle. Óp ’t dusj-je likt ing tsiedónk.
‘Limburgse basisscholen tweetalig’ sjeet dri.
Jiddes joar junt jans jet mieljoeëne euro’s verlore umdat nit jód Dütsj jesjpraoche weëd, of winnieg van d’r koeltoer oes ós noaberleng bejrève weèd. Doarum liert ee deel van de Limburgse basissjoeële Dütsj. En de kinger an de jrens mit Vlaanderen zoeëjaar Frantsüesiesj.
De tsiedónk likt werm óp d’r dusj. Jód tsouwjevauwe.
’t Beer sjpeult d’r jesjmak van de maatjes voet.
De zon sjiengt nog ummer.
Wat e jeveul.
Limburgse klanken óp e terras an de zieë.
Nit tse betsale, zoeë sjun.

april IV

Krens-je

De kirchklok is va wieds tse hure. Lü junt de kirch eri. Ze sjuve in de banke. D’r pastoer sjteet hinger d’r altoar. Heë sjprikt mit ing sjtim die mód en vräud jieët. De heng zunt óp en jesjtrekt noa de lü. De vinger wiese nit: ‘doe móts.’ Ze vroage: ‘wie jeet ’t diech?’
‘In ’t evangelie is plaatsj vuur jidderinne,’ vertselt heë.
‘De letste zalle de ieëtsjte zieë.’
Da trukt heë zieng ogebroane óp. Verwóngerd kiekt heë rónk.
‘Betste kinger,’ zeët e.
‘’t Kimberley zoos in ’t jraas. ’t Ploat blumpjer um e krens-je tse vlieëte. Mar ’t hauw tse winnieg blumpjer um e krens-je vuur óp d’r kop tse maache. E sjtuks-je wieër zoog ’t nog e paar blumpjer. Ze woare platjetroane. ’t Sjtong óp um ze tse plukke. Noen koeët ’t waal ing kroeën vlieëte vuur óp d’r kop. Zoeë ziet uur, óch de platjetroane blomme hure derbij.’
Noa de mès sjteet d’r pastoer boese de kirch bij zienne fiets. ’t Is al jet wermer. Heë deed ziech d’r triekko oes. D’r Devin sjteet bij d’r jraasplai neëver de kirch. Heë bukt ziech en plukt e blumpje in ’t jraas. Heë Jieët ’t blumpje an d’r pastoer. Laachend sjtikt heë ’t blumpje in ’t knoofslaoch van ‘t hemme.
‘Weë vuur blomme bukt is inne könnik,’ zeët e.
Da sjtiegt e óp d’r fiets en viert voet. D’r Devin lekt ing hank óp d’r kop.
‘Könnik,’ flüstert heë.

april V

Inne zeën

‘Iech bin benuit wat ze tse vertselle hant,’ zeët d’r Joep.
‘Joa, die zalle ós wal jet losse zieë,’ laacht d’r Sjeng.
De vrauw van d’r Joep pakt e zeks-je klumpjer oes de tèsj.
‘Wen óch mar jet tse laache dri is,’ zeët ze.
Ze zitse mit e paar hónged man in ’t tejater. ’t Volkstoneel sjpilt e sjtuk uvver de koel. De kómpele va vruier vertselle ziech jet. Jesjiechte van de koel. Vol va sjtoots. Ze blieve moelle, óch went ’t dóch óp jeet. Zoeëjaar inne tellefong piept.
‘Ja... nè, ’t jeet nit iech zits in ’t tejater… sjtrak bel iech tseruk… joa, adieë.’
Urjens vuuraa zitst d’r Frens, kótbij de buun. Sjtil kiekt e noa ’t sjtuk. Heë kriet ’t kaod, wen vrauwlü an de hekke rammele um eri tse joa. Ze keëke um hön manslü. Doa is óngeni e onjeluk passeerd. D’r pap van d’r Frens hat dat wie heë kling woar wirklieg mitjemaad. Heë sjtong óp inne koelplai urjens i Westfalen en zoog de erm van de vrauwlü, die durch de sjtange van de poats sjtooche. De heng wole de manslü sjnappe. Mar ze sjnappete alling lóf. D’r Frens ziet de rugke van de vrauwlü. Noen is ’t teajer, de jesjiechte va zienne pap.
Ing jong vrauw wurpt ziech óppen eëd. Ze is sjwanger.
‘Iech wil mienne man,’ keëkt ze.
De vrauw van d’r Joep vingt aa tse laache. Mar wieër is ’t sjtil in d’r zaal. D’r Joop Den Uyl is tse hure en tse zieë. Heë vertselt dat de koelle tsouw junt. ’t Is óch d’r sjloes van ’t sjtuk. De lü wisse nit of ze mósse klatsje. Lanksaam vingt inne aa. Da kunt de res.
‘Woar ’t wirklieg zoeë sjlim,’ zeët d’r vrauw van d’r Joep wen ze eroes junt.
‘Och,’ mómpelt d’r Joep.
‘Vuur vaarsjtiejer nit,’ laacht d’r Sjeng.
D’r Frens zitst nog in d’r zaal. Heë kiekt noa ’t sjtiejer en de hekke óp de buun. Noa d’r Ül hüet e de sjtim va zienne pap.
‘De lü mósse urjens angesj hön bóttram verdene. Dat vilt nit mit. Mar de koelle tsouw. ’t Is inne zeën.’
Da sjteet d’r Frens óp. Heë kiekt nog ins noa de buun.
‘Inne zeën.’

mai I

Mai

’t Is mai.
De natoer sjteet i blui. De zon sjient d’r zommer in de loeët. Bij e tanksjtation vertrukt inne tractor mit ing kar. Jonge sjtunt dróp. Ze hant ing flesj beer in de heng. Tsezame keëke ze e lidje. D’r daag is nog vrug en de kratte nog vol. Bij mennieg hoes sjteet inne maiboom. Inne berkeboom mit sjlingere va crêpepapier. D’r mai nog vrug en drüeg. De sjlingere zunt vol va kluur. De maikönnejinne sjloffe ziech oes.

’t Is mai.
Ing meële zitst hinger ing eëster aa. E kröatsjekonzeët sjalt uvver inne pool. Tswai libelle vrije boave ’t wasser. Va wieds hüet me de maijonge. De kratte weëde leëjer en zie voller. Inne boer viert mit zienne tractor verbij. Óp ’t hingesjte van d’r tractor likt de vót van inne denneboom. D’r tietsj likt óp inne anhenger mit tswai reer. D’r lange sjtam is kaal. Alling an d’r tietsj zunt tek. Dizzenoavend zal ’t janse dörp rónk d’r boom danse. De jonge wagkelend óp klómpe. De maikönnejinne oes-jesloffe.

’t Is mai.
’t Vrugjoar drieënt ziech in d’r zommer. D’r maiboom nog nit oes-jebluit.

mai II

Kirmens

D’r plai sjteet vol mit kröam, kareselle, botsauto’s, roepsj, sjisboed. Lempjer junt oes en aa. Moezziek sjalt durch de loeët. Ing sjtim lokt lü.
‘Komt kótterbij. Wat uur hei ziet, kriet uur nurjens mieë tse zieë. Ing vrauw mit inne visjesjtats. Ing richtieje zeemeermin.’
Inne man leuft mit e kling kink an de hank. Heë hat jraad ing tsoekkersjpin vuur ’t kink jejole. ’t Klingt biest dri.
‘Is ’t lekker kink?’
‘Joa, opa.’
Inne jonge miensj bliet sjtoa. Heë hat e wies boad. ‘t Is inne jeestlieje.
‘Joa opa,’ zeëte ’t kink noa.
‘Och noen zien iech ‘t. Doe bis ’t Eric.’
‘Joa. Uurt woart oeëts mienne meester en noen zut uur opa.’
‘Joa, oeëts woars doe e kink bij miech in de klas en noen biste jeestlieje.’
Heë kiekt noa ’t boad van d’r Eric. Deë wiest noa ’t klingkink.
‘’t Sjmaacht ‘m jód.’
‘Witste nog Eric wie vier d’r Koning van Katoren in de kirch jesjpild hant? Doe woars
d’r Stach. Inne könnik van en vuur de lü.’
D’r Eric jeet mit inne vinger hinger zie boad. D’r meester kiekt werm d’rhin.
‘Joa dat is lang jeleie.’
‘Mar ’t blieft ing ieëwieje jong jesjiechte.’
‘’t is jet vuur ü klingkink.’
‘Óch vuur ós Eric.’
Heë jieëft zienne meester va vruier ing hank.
‘Iech jon mar ins wieër. Noa ’t köadje trekke. Doa haste ummer pries,’ laachte.
‘Of noa de zeemeermin,’ zeët d’r meester.
‘Dat is nit ech, dat is nep,’ zeët d’r Eric.
D’r meester pakt zie klingkink bij de hank.
‘Dienne baas woar óch inne visjer en kank uvver ’t wasser lofe. Lofe noa de lü. Dat woar zienne pries.’
‘Weë woar deë meneer, opa?’
‘Deë meneer zoos vruier bij d’r opa in de klas. Deë kank jans jód toneelsjpille.’
‘Noen óch nog?’
‘Noen kanne jans jód köadje trekke.’

mai III

Kitty

Iech han dieng kris-jesjiechte ‘Roeë jas’ óp dieng homepage beloesterd, jeleëze en aafjedrukt. Doabij vool ‘t miech i, dat iech vruier óch inne roeë jas han jehat. Iech woar doe 16 joar en mie sjwester ’t Fien hauw óch inne. Die hauw mieng mam vuur ós jemaad, den vuur tswai woar billiejer mit d’r sjtaof. Doe droog jidderinne inne hód. Vier hauwe inne beige, en ’t sjtong jód. Wen vier ’t zóndiegs noa de kirch jónge en vier woare nit de vrugste, moeëtste diech hingenaa in de kirch durch ing hek va manslü en jonge wringe um óp de plaatsj tse kómme, en da zate de jonge: ‘Doa kómme de filmsjtere van d’r Ritzerveld.’
Dat is mieng jesjiechte van inne roeë jas. Iech wunsj diech nog vöal sukses. Jrus an dieng vrauw en kinger.
Alle jóds, Kitty.

In de tsiedónk sjtong ’t mondieg oavenaa in inne ek. Kitty Vandermeulen – Ritzerveld, overleed op 86 jarige leeftijd. 70 joar jeleie jong ’t noa de kirch, volt ziech verliebd. Noen jeet ’t vuur de letste moal, mit ’t jeveul van d’r roeë jas.

mai IV

Aakiekke

E hunke zitst an de vus va zienne baas. Heë zitst óp ing bank. Heë kiekt ’t deersje aa. ‘t Hunke kwispelt mit d’r sjtats. ’t Köpje drieënt ziech. D’r baas laacht.
‘Woa is d’r Sjtroppie da?’
D’r Sjtroppie sjtelt ziech óp de hingerpüet en lekt de vuurpüet teëje de bee van d’r baas. Heë keurt ’t hunke. ’t Deersje joenkt.
Ing bank wieëróp zitst e kink óp d’r sjoeës van ing vrauw. Het hilt met de heng ’t jezich van de vrauw vas. Ze kiekke ziech aa. Ummer kótterbij. De nase kómme teëjenee. Hel klinkt hönne laach.
Inne jroeëse hónk kunt aasjneure. D’r baas pakt d’r Sjtroppie óp d’r sjoeës. ’t Kink duit ziech teëje de vrauw aa. D’r jroeëse hónk bletsjt en jromt.
‘Don mar jraad ofste hem nit zies. Heë deed nüks,’ ruft inne man.
D’r man en d’r hónk lofe wieër. ’t Kink kiekt werm de vrauw aa. D’r Sjtroppie zitst óp jen eëd. D’r sjtats kwispelt.
Óp d’r kop van ’t kink zitst inne miepmop. De vrauw maat ing foto d’rva.
‘Iech don jraad of iech ‘m zie,’ zeët ’t kink.
D’r miepmop blieft sjtil zitse.

joenie I

D’r berg

Mit doezende zunt ze kómme va wieë en zieë. Jekleid i jekluurde duch. De hoare winge in d’r wink. Daaglang óngerweëgs. Naas durch d’r reën, jedrüegd in de zon. Mit eje jesjiechte, eje moezziek, eje lidjer, eje wöad. Ze drage roekzek mit èse, drinke en sjlofzek.
Noen zitse, sjpringe, danse, zinge, sjtunt ze. Ze kalle hön eje sjproach. Ze loestere noa de angere sjproach. Allenäu angesj en toch jelieche ze ziech. Jemoald in de natoer. Jenóg tse èse en tse drinke. Al jeet óp inne hoof, óp inne berg.
Ze dele d’r berg. Ze dele mit ee. Dat neëme ze werm mit ziech. ’t Dele, de nui sjproach, ’t vreëm èse en drinke, de nemlieje klanke in anger lidjer.
Mit doezende junt ze werm noa wieë en zieë.
Hinger bliet ing plaatsj vuur d’r berg.
De jesjiechte jeet in d’r roekzak mit.

joenie II

Zeën

’t Is inne hese daag. ’t Veult ziech klam aa. D’r körper oamt sjwees. D’r oavend blieft lang werm. ’t Blitst va wieds. D’r donder is nit tse hure. Jet drüppe valle. De eëd weëd jezeënd.
Óp d’r dusj ónger d’r parasol likt inne brif van de sponsorloterij. Weë mitdeed kan ziech mit pries zeëne en ’t kankerfonds óngersjtütse. De kans um va kanker tse jeneëze waast.
D’r Pater Karel hat durch zienne zeën inne man besser jemaad. ’t Kankerfonds wil mieë lü besser maache. Zoeëdat ze ziech kanne beweëje in d’r zeën van de natoer. D’r miensjlieje körper, e perpetuum mobile.
E koenswerk óp ziech.
Dat zieng plaatsj hat, zienne zeën kan.
Deë oavend blieft ’t nog lang ónrui-ieg. Lü junt eri, mar óch blieve lü zitse. Ze haode ziech boese d’r reën en sjtare noa d’r blits. Bis d’r ieëtsjte dondersjlaag. ’t Ónweer kunt tse kótbij. Me jeet eri. Sjoelle vuur de angs jetróffe tse weëde. D’r inne mit beëne. D’r angere mit e laos.
I Amsterdam is e bild jemaad va miensje mit hön hoed en hoar. ’t Sjloog i.
D’r miensjlieje körper, e koenswerk óp ziech.
’t Hingt in ’t tsimmer an de moer.
Inne zeën.

joenie III

D’r Andris

E paar jonge sjtunt mit hön fietse an d’r sjtoeprank. Inne man kunt aalofe. Heë leuft ummer lanksamer.
‘Andris,’ ruft van de angerzie van de sjtroas inne man. ‘Wentste nog lanksamer leufs, leufste hingeroes.’
D’r Andris blieft sjtoa en hilt ziech an d’r sjtam van inne boom vas. Heë oamt deep. D’r man sjtikt d’r wèg uvver. Óch de jonge kómme kótterbij. Ze hant de fiets an de hank. D’r Andris holt ziech e pumpje oes de tèsj.
‘Leëg,’ flüstert heë mit muite. ‘Jing lóf. appetieëk.’
‘Zal iech üch bringe,’ vroagt inne van de jonge.
D’r Andris knikt mit d’r kop. D’r man zetst hem hinger óp d’r fiets. D’r jong bringt hem noa de appetieëk. De angere jonge lofe mit. D’r man kiekt ze noa.
‘D’r Andris jeet wirklieg hingeroes.’
Deë zommer nog is d’r Andris jesjtórve. Sjtublonge. Vieëtsieg joar in koel jewirkt. Inne kómpel hauw óp ’t doeëdebildje jesjrève: ‘Heë sjnapppet noa lóf, mar de lóf sjnappet hem nit.’
Wie ze d’r Andris noa d’r kirkhof brate, sjtonge de jonge werm mit d’r fiets an d’r sjtoeprank.
‘Zörg dat uur jód liert óppen sjoeël, angesj móst uur noa de koel,’ woeët bij hön heem jezaad.
Of ’t jehólpe hat blieft ónjewis. Mar nit lang doanoa jonge de koelle tsouw. Óp d’r maat woeët ing erinneróng jeplaatsjt, d’r Joep. Noa vóftsieg joar sjteet heë nog ummer doa. D’r Joep weëd jrateleerd. Jrateleerd mit vóftsieg joar oam óphaode.
En d’r Andris? Wen de jonge noen nog an d’r sjtoeprank sjtönge, zouwe ze hem iere mit alle lóf die ze nog hant. Dat hant ze jelierd.

joenie IV

Roeës

Zóndiegmörje in alle herjodsvrugde.
Vrauwlü zitse óp hön kneie óppen sjtroas. Ze maache mit jekluurde zank en blomme inne teppieg. Ing jong vrauw sjteet jebukt. ’t Bluus-je is umhoeëg jesjtreufd. D’r nuie moeëde. Óp d’r bloeëse ruk is ing roeës jetatoeëerd.
Sjtimme klinke rui-ieg durch de sjtil sjtroas. Manslü sjtèche jeël-wiesse pöal. Inne fietser viert verbij uvver d’r sjtoep. Bij e kapelsje sjteet e altaar. Keëtse brenne. E paar sjutse lofe mit e jeweer óp d’r ruk noa de kirch. Doa sjtelt de harmonie ziech óp. Ing juffrauw kunt mit engeltjer oes de sjoeël.
D’r fietser leuft noen mit de fiets an de hank. Boese ’t dörp sjtiegt e werm óp. Doa haode jonge van de jónkheet ’t verkier teëje. Ze zunt jód tse zieë en tse hure.
Durch ’t nieëkste dörp sjpatsere lü. Jans vöal lü. D’r fietser kan nit mieë wieër. Heë hat ziech vas-jevare in de ‘Nacht van Gulpen’. Heë wós nit dat de naat bis in d’r mörje zouw doere.
Noa e tsietsje wade, jeet e inne angere weëg zukke. Mar heë kunt mit inne umweëg werm inne ’t vurrieje dörp oes. Doa trukt noen de brónk durch de sjtroase.
Hü óp vaderdag wool e vruier heem zieë. Heë vlókt en mós wade bis d’r himmel verbij is.
’t Verkier broest uvver d’r teppieg. D’r jekluurde zank vlüt óp. De verlepsjde blomme weëde platjevare. Bij ’t altaar zunt de keëtse oes-jewingd. Alling de roeës óp d’r ruk van de jong vrauw is nog tse zieë.
Frisj, vol i blui.
D’r fietser viert ins zoeë flot noa heem.
Óp tsiet vuur vaderdag.

joenie V

Plezeer

An d’r i-jank van ’t foesbalveld sjtunt jonge bijenee. D’r trainer hilt inne bal vas. Tèsje sjtunt óppen eëd. Ze zunt mit ach foesballere. Tse winnieg vuur e elftal. De angere foesballere wirke hü. Ze verdene jeld mit vakkevölle.
’t Is lestieg um nog e A-elftal bijenee tse krieje. Óp zamsdieg wirke ze en óp zóndiegmörje sjloffe ze oes, umdat ze bis ’t mörjens óp sjtap zunt jeweë. Al drieënt um ’t jeld en ’t oes-jeëve. ’t Jemekkelieg jeld verdene en flot oes-jeëve.
De ach jonge junt noa heem. Hü weëd nit jefoesbald. In ing vaat tusje tswai hoezer foesballe e paar jonge. Ze zunt nit jód jenóg um mit ’t elftal mit tse doeë. In de vaat zunt ze de betste van de welt.
De ach jonge lofe verbij. E paar blieve sjtoa. Ze zetse de tèsje neer en junt mitdoeë. Mit vöal plezeer sjpille ze nog e sjtundsje. Nieëkste wèch hant ze mit de jonge van de vaat d’rbij werm e elftal. Nit zoeë jód, mar waal mit plezeer. Mit plezeer werm e elftal. Zoeë zies te, nit al drieënt um ’t jeld. Nit al is tse koof. Zoeë kanne vier binnekóts mit d’r telder óp d’r sjoeës werm eredivisiefoesbal kiekke. En die va Talpa kanne mit die vruiere foesballere van ’t ‘A’ joa vakkevölle.
Mit plezeer.

joelie I

Weer

’t Hoeët ziech zoeë jód aa. Hittegolf i Züd-Europa. De jedanke an de letste zommere kunt boave.
Vrug in d’r mörje ópsjtoa. Hingenum óp d’r hof ing bóttram, tas kaffieë en de tsiedónk. De vüejeltjer fleute. Da mit d’r fiets durch ’t landsjaf. Vuur de middieghits werm heem. In d’r sjiem e bóch leëze. Aaf en tsouw jet idoekke. An duur èse mit e joodjeël beer woabij de kondensdrüppe langs ’t jlaas eraaf roetsje. Jenisse van de zommeroavende. Ziech oes-sjtrekke in de rouw. Ing tsiet die ieëwieg doert.
’t Wasser leuft diech in d’r monk. Bis d’r noaberman eroes kunt.
‘Dat die hits mar doa blieft.’
Heë hilt nit va rouw.
‘Iech mós jet kanne doeë. Da mós ’t nit tse werm zieë. Bis vunnefenzessieg joar han iech jewirkt. Iech dórf nit langer. Noen bin iech al elf joar jepensioneerd. Mar nog ummer wil iech jet doeë.’
Rouw is vuur hem voelheet. En al wat doamit tse maache hat doogt nit.
D’r reën vilt mit bek oes de loeët. Jet sjpieëder ópsjtoa. Mit e reënpak óp d’r fiets durch peul. Kilometere durch e frisj-jewèsje landsjaf. Heem in inne werme sjtool e bóch lèze. Jenisse van ing tas kaffieë.
Ing vrauw óp inne fiets viert an duur verbij. Ze hat häusje aa.
D’r noaberman is nit tse zieë. Heë zitst verbórje hinger de geraniums.
Misjien maat heë kriskate.

joelie II

A79

D’r boer zitst lankoes in zienne sjtool. Heë kiekt noa d’r tellevies. Live earth. Moezziek klinkt rónk de welt. Me zingt van ing bessere welt.
Zörg en nog ins zörg. Alling mar zörg.
’t Jeet nit jód mit de welt. Ze weëd verkierd jebroecht. Jenisse oane zörg. Zörg vuur de zörg. Vuuroes-jank mit jroeëse noadele.
Ing auw jesjiechte.
D’r boer sjteet óp. Heë kiekt durch de vinster. In zieng wei sjtunt tente. In de aovendzon brent e kampvuur. Kinger zitse in inne krink. Ing jong vrauw sjpilt jiettaar. Ze zingt mit de kinger. ‘De uil zat in de olmen.’ Inne canon va kingersjtimme. Jezónge mit laachende oge. ’t Hoots knapt in ’t vuur.
Ing auw jesjiechte.
An d’r horizon vare de auto’s uvver d’r A79.
Lü junt noa ’t werk. Jaaswólke durch de loeët.
Lü junt óp vakans. Löcher in d’r ozon.
Ing auw jesjiechte.
Lü junt noa ’t sjpetaal. Leëvens jered.
Ing leëvensechte jesjiechte.

joelie III

Rouw

Manslü mit oranje jes-jer aa sjtunt óp de ekke van de sjtroase. Óp de rugke sjteet i wiesse lettere ‘verkeersregelaar’. Bij ’t sjildsje ‘100 m. défilé’ weëd inne auto aajehaode. Ze sjikke ‘m tseruk. Da is ’t werm sjtil. ‘De verkeersregelaars’ hant nüks tse doeë. ’t Is nog vrug in d’r mörje. D’r inne rolt ziech ing tsiejaret en d’r anger sjteet vuuruvverjeboage. Zieng erm sjtutse óp e sjtanketsel. An de anger zie zitse e paar óp d’r sjtoeprank. Bij de kirch is ing tribuun jebouwd. Uvver d’r wèg hingt e jroeës dóch. ‘Défilé’ sjteet dróp. Inne man keert de blui van de lingebeum vuur de tribuun bijenee. Doezende lü weëde hü verwaad óp ’t sjutsefes.
In ’t dörp wieëróp is inne jroeëse maat. De kröam zunt ópjebouwd. An d’r sjtoeprank zitse jet kinger. Ze hant hön handelswaar óp ing dekke oesje-sjtald. Inne piel hilt ’t verkier boese ’t dörp.
Traktorre vare uvver inne landwèg. Ze junt noa e traktortreffe. Ing sjwatse wólk van d’r oespoef drieft uvver ’t koreveld. Van de anger zie kómme oldtimers wie jäos hingeree. Inne fietser sjtiegt aaf en hilt ing hank vuur d’r mónk. Went ’t werm sjtil is, sjtiegte óp.
Langs ’t karoeëteveld leuft inne wèg. Va wieds kunt inne man kótterbij. Heë dreëgt ing sjtoafe tèsj sjuuns óp d’r ruk. Zie krollehoar wingt in inne sjtramme ziewink. Oes zienne mónk klinke fleutetüen. Ing moezziekwólk drieft uvver ’t karoeëteveld. Heë sjpilt ’t sjpel va binnezie boesezie en lieët ziech umerme durch de rouw.
Ing nui jesjiechte weëd jebore. Heem zal heë ze ópsjrieve, d’r sjriever.
Heë jrust d’r fietser. Deë sjtikt zieng hank in de loeët.
In de frisje loeët.

joelie IV

Lüjje

‘Hoe is het mogelijk, waar haalt hij het vandaan,’ zeët ing sjtim óp d’r tellevies.
D’r Robbie sjpieëlt in d’r jaad. Zienne pap zitst vuur d’r tellevies. Heë kiekt noa ’t fietserenne.
‘Nou zeg, dit is onbegrijpelijk. Formidabel,’ klinkt ’t werm óp d’r tellevies.
‘Pap, kunste óch boese sjpieële?’
‘Joa waad, iech kom. Ze zunt bauw doa.’
‘Ja hoor, hij flikt het weer. Wat een kracht. Hij is van een andere planeet. Ja hoor.’
D’r pap jeet an duur.
‘Hatte werm jewonne, pap,‘ vroagt d’r Robbie.
‘En wie. Heë is d’r allersjterkste, zage ze’
‘Wat zalle vier sjpieële pap?’
‘Koekverberje.’
‘Wat is dat?’
‘Doe mótst diech versjtèche en iech kom diech zukke.’
‘Ao, doe meens verstoppertje.’
‘Verstoppertje, dat is e woad vuur óp d’r tellevies. Alling zage ze dat doa nit,’ zeët d’r pap.
‘Versjtèche die ziech da óch, pap?’
‘Joa, jong die versjtèche ziech óch. Die versjtèche ziech hinger ing lüjje. Alling zage ze ’t nit.’
D’r Robbie zitst hinger inne sjtroech en ruft: ‘Koekoek, hei bin iech.’
Ze sjpieële nog ing janse tsiet in d’r jaad. En d’r tellevies hat ’t uvver ‘topsport van de bovenste plank.’
Mörje is óp d’r plai ing fietsrungde vuur kinger. Mit inne richtieje jeële en jreune ‘trui’. D’r Robbie deed óch mit. De kinger fietse teëjenee oane ziech tse versjtèche, oane lüjje. Mit ierlieje sjpas.

aujoes I

Paradies

D’r radio sjteet aa.
‘Ein Tag mit dir im Paradies ist mir die Hölle werd.’
Ing vrauwlütssjtim klinkt durch ’t tsimmer. D’r Jozef likt in ’t woeëntsimmer. Zie bed sjteet bij de vinster.
Wie heë pas jeboare woar, zaat d’r dokter: ‘Lek hem bij de vinster. Heë mós óp kluur kómme.’
De jardieng is an zie jesjoave. Heë kiekt eroes. Zieng vrauw belt d’r man van d’r wèsjmasjieng óp. Deë kan pas mondieg kómme um d’r masjieng tse maache. Hü is ’t vriedieg. De vrung van d’r Jozef treffe ziech óp d’r maat. Ze èse ziech inne herrik en drinke inne els. Dat is d’r Jozef nit mieë jejónd. ’t Paradieslidje sjturft voet. ’t Landsjaf sjtrekt ziech vuur zieng oge oes. Zienne blik jeet bis d’r horizon.
D’r dokter hat d’rvuur jezörgd datte winnieg pieng hat. De pieng van loslosse. ’t Sjpel va Paradies en Hölle. Die pieng blieft.
Zienne blik is bauw oes-jekiekt.
D’r horizon kunt kótterbij.
Alle tsiet is ‘m jejónd

aujoes II

Vrug

D’r mörje is nog jónk. Sjwalbere vleie neër. De zon sjteet nog in ’t oste. De boere dunt mit jroeëse masjienger ’t koar aaf. Óp d’r weëg ligke frisje peëdskuttele.
Ing moes sjtikt uvver. Ze nimt ziech de tsiet. Inne fietser sjtópt. De moes sjrukt nit en leuft jemuutliech mit inne flotte moezesjrit durch. Ze verwaad in d’r vruije mörje jinne aasjlaag óp heur leëve.
’t Wirkt zoeëjaar komiesj. Heem hat d’r fietser ing moezeval ónger de keldertrap sjtoa. En noen lieëte de moes langs joa.
De mörjesjtilte maat plaatsj. Lieët ’t klinge wase. Jieëft vuur e kót moment de weëd tseruk. Die d’r daag ópsjloekt en die de naat verburgt.
De moes leuft in d’r nemlieje sjrit an de angerzie ’t jraas i. Doa huit ze ziech óp alle kneie van ’t laache. Teëje de anger muus zeët ze.
‘Hat uur dat jezieë? Deë bloof sjtoa en hauw óch nog inne helm óp. Deë zal wal floep han jehat vuur miech.’
De zon klömt oes ’t oste eróp. Va wieds hüet me de tractore óp wèg noa e treffe. De racemotore. De files van ‘t ‘zondagstourisme’.
Ziet me d’r sjwaam va de oldtimers. De peletonne rennere.
De moes zitst sjtil in ‘t jraas. D’r fietser vieërt wieër.
Heë veult of d’r helm nog jód zitst.

aujoes III

Bladzie vunnef

Woensdiegmörje bladzie vunnef van de tsiedónk.
‘Elke dag sterven 18.000 kinderen de hongerdood. Zeker 850 miljoen mensen hebben niet genoeg te eten. Jaarlijks sterven 10 miljoen mensen aan honger. IJsbeer Knut moet op dieet.’
De bladzie weëd umjesjlage. Vuur d’r televies is 50+ jinne jouwe ‘doelgroep’. Deë ‘groep’ waast, mar hönne jesjmak verkeuft ziech nit. Óp ’t Duutsj sjame de jonglü ziech vuur de sjlajere van hön auwlü. D’r Heino jeet óp de barricade.
Mit e leffeftje in de tas kaffieë reure. Jrummele ligke óp d’r telder. ’t Is nog vakans. Alle tsiet.
Uvver d’r wèg hingt e jroeës dóch. ‘De scholen zijn begonnen.’ Nieëkste weëg is ’t zoeë wied. Vöal jonglü in de klas. Mennieje 50+ser d’rvuur.
Midde in de sjtroas sjtópt d’r krankewaan. Nog eemoal kunte heem. Drissieg joar de noabersjaf jedeeld. Adieë óp ing tas vilt mit. Mar ’t zage. De letste kier adieë zage. ’t Vilt kaod óp ’t daach.
’t Oavends sjpilt in ’t park inne band. Open air. Midzommer. Vöal lü óp de bee. Ze zinge Mamor Stein und Eisen bricht. Jonglü sjpringe mit.
Mörje is ’t donnesjdieg. Ing nui tsiedónk.
Nog effe. De sjoeële vange werm aa.
Wieër in de tsiet.
Adieë noaber.
E lid in de tsiet

aujoes IV

Park

In ’t park zitse e paar manslü óp ing bank. Ze vertselle ziech jet. Inne journalist kunt óp hön aaf. Heë is e artikel an ’t sjrieve uvver oad weëde en kalt mit hön. De ieëtsjte wöad die me hüet, zunt ‘voorlees-oma en opas-opa’.
’t Weëd jelaacht, went de wöad Elvis-opa’s en pinkpop-oma’s valle. ’t Nuitste woad ‘vut-sjoeëlmeestere’ vinge ze nit zoeë loestieg. En verveëlend weëd ‘t, went jezaad weëd dat de loestieje moezziekante van d’r tellevies aaf mósse.
D’r journalist sjrieft al óp. Óngertusje is inne fotograaf kómme. Heë maat ing foto van de manslü óp de bank. Mar ieëtsjt vroagt e an ing vrauw die hinger inne rollator leuft of ze d’rbij jeet sjtoa.
E sjtuk wieër in ’t park zitst e meëdje hinger inne sjilder-eëzel. Inne man blieft sjtoa. ‘Klure die bij de rouw van ’t park hure,’ zeët e.
’t Meëdje laacht vrundlieg en knikt.
D’r man leuft wieër. Zieng jries hoare danse aaf en tsouw in inne sjtille wink. Jäos vleie uvver. D’r man blieft sjtoa en wiest d’rhin.
’t Meëdje winkt en ruft: ‘Dat hauw ’t sjilderij nüedieg.’
Heë laacht en leuft wieër.
De jäos hingernoa.

september I

Nieëvel

’t Zouw e sjun weekend weëde. E pleister óp de reëne-zommerwond.
Kóm oavende va lang an duur zitse.
Noa sjtere sjtare.
De keulde jenisse noa inne hese daag.

De mörjezon loos ziech zieë. Nit vuur lang. Wólke drieve Limburg binne. Inne nieëvel sjtrekt ziech oes uvver de heuvele en dale. ’t Land weëd vlak. Mieë e poldermodel, woa-i al ’t nemlieje is. Lü óngersjeie ziech kóm. Ze vervlakke in e sjimmersjpel.
De vuchde tseechent ziech i sjpinnejewebse.
Tusje tek va beum en sjtrüch.
A sjtacheldröad langs weie.
In de middiegzon kunt ’t land tseruk. D’r nieëvel is nog mar inne dreum.
Limburg is werm Limburg. Heuvele en dale.
Mit ing eje sjproach. Ing eje jesjiechte.
Woa L1 nit RTL weëd. Woa durch d’r drang noa ‘kijkcijfers’ nit ’t Limburgse karakter verlore jeet.
Woa d’r Tsinterkloasprojram nit jesjrapt weëd en d’r Hilliejeman óp zie peëd durch ’t Limburgse land vieërt.
Of is dat de je-enderde wirkliegheet, die durch inne nieëvel va nit-wied-kanne-kiekke hingerblëve is?
De vuchde blieft nog effe hange in de sjpinnejewebse.
Ze versjwient in d’r daag.
Noa d’r nieëkste nieëvel.

september II

Bejrebnis

Durch de sjtroas marcheert de sjutse. Ze lofe i troer-sjrit. An de vaan hingt ing sjwatse sjlaif. De tromme sjlunt. ‘t Könnikspaar leuft óp de ieëtsjte rij. Inne sjuts leuft vuuroes. Heë hilt ’t verkier aa. E paar fietsere vare uvver d’r sjtoep. Inne sjtiegt aaf. Inne auto viert ing ziesjtroas eri. Hinger de sjutse kunt inne tractor.
Durch de etalaasj van d’r bekker kiekke lü eroes. Bij d’r sjlechter jeet ing vrauw eri. Ze blieft mit de duurklink in de heng effe sjtoa. ’t Meëdje an de kassa bij d’r Schlecker sjtelt ziech um tse zieë wat an duur passeert.
De kirchklokke loeë. Ze sjprèche va leed. De sjutse kómme aa bij de kirch. D’r doeëdejreëver óp d’r kirchhof hilt effe óp mit sjuppe. Heë kunt oes ’t laoch en rolt ziech ing tsiejaret.
De kirchklokke sjwieje. Vuur de kirchduur sjteet d’r doeëdewaan. De zerk weëd droes jesjuufd. Oave óp d’r toere sjpilt inne sjuts óp zieng trompet. De sjutse drage de zerk van hönne kammeraad de kirch eri.
D’r doeëdejreëver sjpuit ziech in de heng en jeet werm in ’t laoch. Bij d’r bekker weëde brüdjer in de tuut jedoa. D’r sjlegter sjniet e sjtuk poettes aaf. ’t Meëdje van d’r Schlecker huit de kassa aa. ’t Verkier sjakelt jet jeng hoeëjer. D’r fietser sjtiegt óp.
In de sjtroase van ’t dörp herkriet ziech ’t leëve.
De leëvende sjprèche.
De doeë rèste.

september III

’t Jüpje

Uvver e umjeplógd veld lofe jeëjere. ’t Jeweer uvver de sjouwer. De hung an de vus. De jach óp de hootsdoevve hat aajevange. Vuur d’r winkter weëde ze jerümd. De sjüs klinke. D’r herfs kunt kótterbij. D’r busj hat nog vöal jreun. De beum haode de bleer vas.
Óp e bergs-je sjteet inne man. Heë hilt inne sjweëfvliejer boave d’r kop. Neëver hem sjteet inne jong. D’r man wurpt d’r vliejer voet. Tsezame kiekke ze d’r vliejer noa. ‘Wat sjun, opa Wim,’ zeët d’r klinge jong.
D’r opa hat ‘m vuur zie klingkink jemaad. Sjtroalend in de zon drieve de wiesse vlüejel óp d’r thermiek. D’r vliejer los van d’r opa.
Oeëts bouwet heë zienne ieëtsjte vliejer tsezame mit zienne kammeraad, ’t Jüpje. Sjouwer a sjouwer sjtónge ze óp de hei. Vol sjpannóng. Doa jong e da. Hönne ieëtsjte vliejer. Drievend óp d’r thermiek. Wie ze noa heem jónge woar inne vlüejel jebraoche. Mar nit hön sjpas, die woar ónjebraoche. Zoeë bouwete ze tsezame jet vliejere.
Vurrieje wèch kroog d’r opa inne doeëdebrif. ’t Jüpje woar an zieng letste vlóch bejonne. In die wèch zatst heë mit roeë lettere JÜPJE óp de vlüejele. D’r ieëtsjte vliejer vuur zie klingkink.
’t Jüpje sjweëft durch de loeët.
E blad los van d’r boom. Los van de eëd. Drieft wieër wie herfs.
D’r opa Wim hilt zie klingkink bij de hank vas.
’t Is nog zommer.

september IV

Droeve

Inne troeb lü leuft inne berg eraaf. Ze drage sjpatseersjong en óp d’r ruk inne roekzak. Inne man hat ing kaat i jen heng. De zon kunt óp. ’t Kastieël tseechent ziech in d’r wiesse mörjenieëvel. Bij de poats sjteet inne man. Heë waad óp de lü um ze jet tse vertselle uvver de jesjiechte van ’t kastieël. Vanaaf zieng pensiejoeën deed e dat dökser. Zie janse leëve hat heë hei in de jeëjend jewoeënd. D’r troeb lü kunt aa bij ’t kastieël. Heë bejrust ze.
‘Liere mit d’r kop kank iech nit, waal mit de heng. Doarum bin iech sjriener woeëde. Iech verdenet jenóg um tse leëve. Doa jong ’t vruier um. Liere en wirke um tse leëve. Doa woare vier tsevreie mit. En weë jód mit d’r kop kank liere, jong wieër. Inne va mieng kammerade is zoeëjaar dokter woeëde. Iech han nog ing kas vuur hem jemaad. Jiddes joar treffe vier ós hei óp ’t kastieël. De auw sjoeëlklas va vruier. Vier vertselle ós da jesjiechtens. En ing van die jesjiechte jon iech üch noen vertselle. De jesjiechte van ’t kastieël.’
Heë drieënt ziech um en leuft durch de poats. De lü junt hinger hem aa. Langs ing moer wase droeve. Heë blieft d’rbij sjtoa.
‘Iech han dis joar nit zoeë vöal droeve. ’t Zal wal an d’r sjleëte zommer ligke.’
Heë kiekt de lü aa en sjtikt inne vinger in de loeët.
‘Haste nit vöal droeve mótste ze jet langer in d’r mónk hoade en nit tse flot durchsjlikke. Da is ’t jraad ofs te inne jouwe zommer has. Iech los ze jet langer hange. Da zunt die paar droeve die vier hant waal jód zus.’
Ze junt eri.
Heë wees jenóg um tse vertselle.
Heë hat jenóg jelierd um tse leëve.
E leëve vol droeve.
Inne jouwe zommer.

september V

Blauw beltje

Vuur de sjoeël vare de auto’s aaf en aa. Kinger sjtieje oes. Ze mósse jód oeskiekke. Doa weëd hel jevare. Ing mam maat de roeët van d’r auto óp.
‘Haste d’r euro vuur ’t uvverblieve,’ ruft ze heur kink noa.
‘Joa, mama.’
‘En braaf zie, wentste noa sjoeël bij de oma bis.’
Um tse winke hat ze jing tsiet. Ze tuut waal. ’t Kink jeet de sjoeël eri. In de middiegpaus sjpieële de kinger óp d’r sjpieëlplai. Mar ieëtsjt èse ze de bóttram an dusjer in d’r jroeëse jank van de sjoeël. Doa sjteet óch inne tellevies. Doa-óp is de könnejin tse zieë. Ze viert in de jode koetsj durch de sjtroase. Inne man hat e kuffertje in de heng. Heë maat ’t óp. Doa-i zitse vöal papiere. En e blauw beltje um tse sjpieële. D’r man laacht.
‘Iech müet mieë sjpieële. Mar doa han iech tse winnieg tsiet vuur,’ zeët e.
Heë wurpt ‘t beltje in de loeët. In de papiere sjteet, dat jód jezörgd is vuur de kinger. Ópvank vuur sjoeël, ónger sjoeël, noa sjoeël. Alling hant ze verjèse, dat kinger vuural mósse sjpieële. Doa hant kinger de tsiet vuur. De janse kingertsiet.
’t Oavends is d’r man werm tse zieë. Heë vertselt in ’t journaal ’t nemlieje. An d’r sjloes van ’t journaal hant ze nog effe tsiet um ing foto tse tseje. ’t Is de Roland McDonald Kindervallei. E vakatiehoes vuur gehandicapte kinger en hön eldere. E hoes wie ing kingertseechnoeng. E hoes um sjpieëlend tse leëve. Jebouwd in inne reënboag. De kinger die doa i woeëne veule ziech valide.
Noa ’t journaal kunt de mam heur kink bij de oma hoale. Ze tuut en ’t kink sjtiegt i. De oma winkt. Mörje kunt ’t werm. En d’r man óp d’r tellevies? Heë dinkt noa uvver ’t blauw beltje. Um kinger tse losse sjpieële is mieë nüedieg dan e beltje ópwerpe.

oktober I

Tas kaffieë

In d’r jaad ligke de ieëtsjte bleer óp ’t jraas. Joodjeël. Durchnaas van inne daag lang reën.
De zon lieët ziech werm zieë. De temperatoer sjtiegt. Ing vinster sjteet óp. Moezziek klinkt noa boese. De sjtim van inne tenor keurt sjtrüch en beum.
Bleer sjweëve dansend durch de loeët. Ing aria in d’r herfs urjens hingenum.
E leffeltje likt neëver ing tas óp e teldersje. Ing drüp kaffieë hingt nog draa. De tas is leëg. Óp d’r dusj bij de vinster likt de tsiedónk. Jiddere mörje inne nuie column. ’t Ieëtsjte jeleëze mit d’r jesjmak van ing frisje tas kaffieë.
Oes d’r radio klinkt nog ummer d’r Belcanto va vruier tsiet. De rouw óp zóndiegmiddieg vuur de foesbaloes-sjleëg en ’t sjtuk vlaam um veer oer.
Alling de columns hant nüks mieë va vruiertsiet. In de tsiedónk klinkt kóm moezziek mit de wöad. Winnieg poëzie, winnieg mörjerouw, winnieg jesjmak van ing frisje tas kaffieë.
In de kas sjteet jeklemd tusje tswai bucher inne ‘boekenbon’. Inne ‘consumptiebon’ vuur jans jet tasse kaffieë.
’t Bóch van d’r Pedro Rademacher kunt oes.
D’r mörjekaffieë zal werm sjmaache.

oktober II

Sjatte

De terrasse zitse vol. De lü drinke ziech jet in de herfszon. Midde óp d’r daag kan d’r jas oes. Jezichter kiere ziech noa de zon. Doa weëd mit sjteul jejsüfd um oes d’r sjatte van inne lingeboom tse kómme. Inne dans va sjteul.
De nate weëde kauwer. De mörjezon sjiengt deep oranje durch d’r lieëte nieëvel. Peëd en kui zunt sjwatse silhouette in de weiens. Ing sjtrief van d’r mond is nog tse zieë. Venus is noen mörjesjteer. Ze sjteet sjtralend d’rneëver.
De vrujje fietsere drage häosje. Inne inkele hat al ing lang bóks aa. Ieëtsjte drüppe hange an nase.
De sjattens weëde de kómmende daag jet langer. Ze wase in d’r winkter. Alling jiddere daag jet kótter tse zieë.
De nate langer, ’t lit krimpt. De tsiet blieft.
D’r miensj óngerweëgs in de tsiet. De tsiet va zie leëve.
De joare hinger ziech weëde mieë. Wat uvverblieft is winniejer joare vuur ziech, winniejer mörje en mieë hü.
’t Sjpel va lit en duuster jespild óp e terras. Va hinge d’r lingeboom noa de zon. Sjuve mit sjteul. Ziech losmaache oes wurjende sjattens.
In d’r nommedaag junt de jes werm aa. De duzje jerümd. De sjteul jesjtabeld.
’t Terras waad óp ’t nieëkste sjpel.

oktober III

Nuie mond

Ing oranje sjtrief neer an d’r horizon.
Ing sjtrief, die hoeëjeróp lieëter weëd. Bauw wies. Versjmiltst mit ‘t himmelsblauw. Woa-i perle jlinstere. Venus en Saturnus sjtunt kót bijenee. D’r mond is nit tse zieë. Heë is nog tse nui.
’t Tsoekkerfes weëd jevierd. Mar nit vuur deë jong i Amsterdam. Heë woeëd jesjtaoche mit e mets. Verloor tse vöal blód um wieër tse leëve.
Zieng letste leëvenstseechens blieve hinger bij e paar sjwerfsjting.
Vuur de duur van zieng sjoeël.
Herfsbleer vleie rónk.
Vöal lü óp de bee. Tellevies, tsiedónk, fotograve.
’t Blód weëd voetjesjprietst. Óp de nase sjting waast inne teppieg va blomme.
Troane jekrèsje, troane jedrüegd.
In d’r duuster weëd ’t sjtil. De media rèst ziech oes vuur d’r daag va mörje.
Ing vrauw kneit neer. Ze sjtikt ing keëts aa. De vlam wakkert in d’r wink. Ze hilt ing hank hinger de vlam. De keëts blieft brenne.
In de sjtilte van de naat waacht ze uvver de vlam.

Ing vlam oes de hank van ing vrauw.
Ing sjtrief lit.
D’r mond is nit voetjeweë.
Ieëwieg lit.
Ummer nui.

oktober IV

Applaus

Ze jrusse ziech óp de parkeerplaatsj neëver ’t tiejater. D’r janse oavend hant ze hinger de buun jewirkt. E tiejatersjtuk meuglieg jemaad. ’t Is vuur hön jenóg jeweë. De lü hant hön sjpas jehat.
‘Jods-jedank werm ins jet vuur tse laache,’ zaat ing vrauw. ‘Noa dat koelpiete-sjtuk van ’t vurriegs joar woeët dat óch ins tsiet.’
De sjpillere sjtunt an tieëk. Ze jenisse d’r applaus. Inne oavend lank hant ze jespild in e woeën- en e sjloftsimmer.
‘Me kriet d’r applaus deë me verdeend,’ zeët inne.
Zieng knei deed ‘m pieng. Heë moeët in ’t sjtuk oes ’t bed valle.
‘Me kriet de rol die me verdeent,’ zeët inne angere.
Hel laache ze noen vuur ziechzelver.
’t Is noen hön koenswerk. Inne dusj en e bed.

De parkeerplaatsj is leëg. D’r ieëtsjte naatvros lieët ziech veule. Tseechent ziech in alle herjodsvrugde wies in de weiens. De mörjenieëvele flüstere d’r doeëd van inne künstler.
Inne basj i zie jlaze koenswerk.
Jebroache durchblik noa de ieëwiegheet.
Wieër wie verf.
Wieër wie sjtee.
Mieë wie applaus.

november I

Tsiet

Jiddes joar kómme ze jeer tseruk. Óp vakans i Limburg. Mit de janse famillieë óp ’t kastieël va Wittem. D’r Boudewijn de Groot. ‘t Zude va Limburg jieët hem jet besjermends. Fietsend en sjpatserend durch de heuvele. Jiddes joar jet mieë daag. Fleutend ‘de ballade van onsterfelijkheid.’
‘D’r doeëd hüet bij ’t leëve,’ zaat d’r Jan Wolkers en varet óch durch ’t Limburgse land, mit zienne auto. Doabij woeët zieng julp ónsjterfliech. In d’r film Turks Fruit nog lang tse zieë.
‘t Sjpel va doeëd en ieëwiegheet in ’t Limburgse land.
’t Is Allerhillieje.
Bleer ligke óp de jraver. ’t Jieët jet besjermends.
In de jesjefter ligke al de kriskate. Ze zunt aafjepriesd umdat ze van ’t vurriejgs joar zunt. Ing tsiet jeleie.
Ing vrauw jeld ziech e peks-je kate.
‘Wat jeet die tsiet,’ zeët ze. ‘Wat vier kanne doeë, is de klok ins ing sjtond vuur- of hingeroes zetse.’

Die tsiet jeet.
De tsiet bliet.
’t Jieët jet vertrouwds.
Zoeë wie ’t Limburgse land.
Tusje de heuvele.

november II

Natoer

De lü hant ziech bedaat óp d’r elfde va d’r elfde inne bónte sjtórm durch ’t land tse losse joa. Mar de natoer hat zienne eje sjtórm. ’t Zetst de himmels-erke óp. Mit bek vilt ’t wasser eraaf. D’r wink bloast de letste bleer van de beum. De lü maache de erke tsouw. Ze sjutse ziech teëje ’t wasser.
De vasteloavends-jekke kiekke zoer. Ze hauwe ziech jevräud um óp d’r maat tse sjoenkele. En óch d’r Sint Maarten past ziech an ’t weer aa. Heë vieët óp zie peëd inne sjrit flotter.
An d’r rank van e dörp woeënt inne insjtroemente-mecher. Vanoes zieng werkplaatsj kiekt heë oes uvver ‘t land van inne boer. Heë ziet de natoer in al zieng fassonge verbij joa.
‘t Joar rónk.
Jenisse va moeziekaliesje tüen.
Ze klinke in e lansdsjaf.
Neëver de vinster in inne ek brent d’r kachel. Zieng kinger zitse d’rneëver. Ze zinge. ‘Hoor de wind waait door de bomen.’ Wen ’t an duur sjtormt, kan ’t binne jemuutlieg zieë.
Óp d’r maat sjtunt nog e paar lü. Inne hat inne microfoon in de hank en inne lange bónte jas aa. Heë keëkt wie inne wuste ‘holbewoner’.
D’r oavend vilt.
De sjtad is naas en leëg.
De kinger van d’r insjtroemente-mecher junt sjloffe. Ze hant ’t werm en vräue ziech óp d’r Tsinterkloas.
Ze jenisse de natoer.

november III

Zak

D’r Tsinterkloas is werm in ’t land. ’t Hauw effe jedoerd vuurdat de boot de have eri varet. De koale woar óp. Jods-jedank koam ing anger boot koale bringe. Ze zose in zek. De Sjwatse Piete woare vroeë. Dat woar vuur hön e sjun jesjenk. Koale i zek. Jenóg wermde um de boot tse losse vare. De boot kank werm vare.
In de have woeëte de anger zek oes-jepakt. Vol mit jesjenker vuur de kinger. De kinger va jans Nederland vräue ziech. Ze zitse vuur d’r televies. Dizzen oavend darve ze d’r sjong ópzetse. Inne Sjwatse Piet zingt ‘De zak van Sinterklaas’. Heë sjpilt d’rbij óp de jiettaar.
Urjens i Nederland sjtunt zek an duur. Ze zunt vol mit kleier. Inne auto van ‘t ‘Leger des Heils’ holt ze óp. Zicher vuur d’r winkter kanne ze de kleier jód broeche. Erm lü kanne ziech dri werme.
Ing vrauw kunt eroes. Ze zetst e paar zek neer. Effe bliet ze sjtoa. Da bukt ze ziech en maat inne zak óp. Ing sjal holt ze droes. Die is van heure man. Dizze zommer isse jesjtórve. Noen nimt ze absjied va zieng kleier.
Alling de sjal nit.
De sjal jeet mit eri.
Dizze winkter wil ze zieng wermde veule.

detsember I

Film

Alle sjteul in d’r zaal zunt bezatsd. D’r nuie film trukt vöal lü. Óch de sjpillere oes d’r film zunt noa de première kómme. Jans jroeës zunt ze i bild, tsiech moal de wirkliegheet. Ópjebloaze rieze. De klingste dinger weëde oesverjrüest.
Mietessere in ’t jezich jelieche ziech putse. De oge inne weier. De oere zoeë jroeës wie ing trompet. De naas d’r aavank van ing roetsjbaan. De lippe zunt zoeë jet wie de reng van ing joemmieboot. De ogebroane de busjtele van inne sjroebbessem. D’r sjeve tsank in d’r mónk van ing vrauw is jód tse zieë.
An d’r sjloes van d’r film krüft e kink de buun eróp. Het pakt het filmdóch vas en leuft da noa ing zie. Het kiekt hinger ‘t dóch. Da leuft ing vrauw uvver de buun. Ze pakt het kink bij de hank.
’t Kink zeët: ‘Mama’.
De vrauw bukt ziech. ‘t Kink kiekt ‘m aa en lekt ing hank óp de oge. Sjtrieëlt de oge- broane en jeet mit inne vinger uvver de naas. Da flüstert ’t jet in ’t oer van de mam. Die jieët heur kink e mülsje.
Mit ’t kink óp d’r erm leuft ze de buun eraaf.
Ze laacht. D’r sjeve tsang is kóm tse zieë.
Jenauw e miensj.

detsember II

Wink

In de Rodahal sjneure kinger rónk. Ze sjpieële ’t sjpel ‘Ren je rot’. ’t Jeet uvver energie. Ummer mieë energie weëd jebroecht. Doarum mós me va jónks aaf aa liere doa jód mit um tse joa. Broen weëde in de zon is nit jezónk, mar de wermde kan waal va nótse zieë. En d’r wink lieëvert jans jet sjtroom.
De kinger lofe ziech deë middieg in ’t sjwees. De sjoeël die wint zörgt vuur vöal wirvel. Ze kriet e ‘zonnepaneel’ vuur óp ’t daach.
Went ’t sjpel aafjelofe is, junt de kinger noa heem. De Rodahal blieft hinger. Oane de energie van de kinger is de hal leëg en kaod.
An duur bliest d’r wink. Heë fleut rónk de sjoorsjting. Hei en doa hüet me kinger zinge. ‘Hoor de wind waait door de bomen’. E aod lidje uvver d’r wink deë vräud bringt.
Wen de kinger sjloffe, viert d’r Tsinterkloas uvver de daacher. Jans vuurzichtieg. Heë mós jód oeskiekke vuur de ‘zonnepanelen’.
‘Zie de maan schijnt door de bomen,’ zingt d’r Sjwatse Piet.
Da bliet heë sjtoa.
‘Tsinterkloas iech han e iedee vuur ’t nieëks joar. E ‘manepaneel’ um in d’r sjong tse doeë.’
‘Nog mieë energie,’ zeët d’r Tsinterkloas.
‘De kinger hant jenóg energie. En de jroeëse lü, die sjenk iech ’t sjpel

detsember III

Winkterrouw

Óngeroes zakke. Lankoes. D’r winktersjlof jenisse.
Ing keëts aasjtèche. I jedanke verzinke in e landsjaf, tsouwjesjneit.
D’r sjtriet óp ’t werk mit e jlaas wien voetsjpeule.
Wat heesjt alling zieë. Indlieg rouw.
D’r adventskalender hingt sjeef an de moer.
De jiettaar nog nit jesjtimd.
Óp de kas ligke de kriskate, ónjesjrève.
D’r voeëjel in d’r körf kunt lanksaam oes de moet. ’t Fleute hat jet va piepe.
In d’r jaad bluit al de krisroeës.
D’r zondieg bliet nog oes d’r sjatte van d’r mondieg.
Wat maat ’t óch allenäu oes, wentste mar ópsjtees jraad vuur de zonnesjtroale d’r himmel keure. Da hingt jet in de loeët. Wieër wie d’r mörjesjteer.
’t Kunt allemoal jód.
D’r tellefong jeet. Ing sjtim oes e sjpetaal wied voet. ’t Hat jeklapt. D’r dokter is tsevreie.
Wie jód. Jans jód.
In de noabersjaf sjteet al inne krisboom. In d’r jaad likt d’r boom nog i-jepakt. Mit krismes weët e oes-jepakt.
Mar nit alling.
Tsezame.

detsember IV

Krishoof

In d’r jaad viert inne bagger. Jroeëse löcher weëde jejrave. Vöal drek weëd verplaatsjt. D’r man van d’r bagger sjtiegt oes. Heë maat inne angere bak vas.
‘Iech maach e nui jraaf,’ ruft e. ‘Nit vuur miech,’ jeet heë wier. ‘Woa iech bejrave weëd, waast nüks mieë.’
Heë deed jraad of e drinkt. Laachend sjtiegt e werm i. E sjtuk wieër sjtunt tswai manslü. D’r Chris en d’r Piet. D’r inne rolt ziech ing tsiejaret en d’r angere sjtrekt ziech d’r ruk. Ze zunt an ’t moere. ’t Is kaod. Jraad jing vruuskauw. Uvver de hek krient ze van de noabervrauw e drüpje.
‘Wat jód is vuur ós, is jód vuur de sjpies,’ laacht d’r Chris.
Inne voeëjel vleit neer uvver. D’r Piet wiest d’rhin.
‘’t Weëd krismes, de engele vleie neer. Ze bringe inne laach.’
D’r man van d’r bagger viert mit d’r masjieng noa heem. Heë hat zie werk jedoa. D’r Chris en d’r Piet legke nog jet sjting. De moer is veëdieg. Ze dekke de sjting aaf. Besjutse ze teëje d’r vraos. Óp inne hoof drek sjtikt d’r Piet e paar dennetek.
‘Doe has d’r mai dróp jezatsd,’ zeët d’r Chris.
‘’t Is e krissjtuksje, Chris,’ flüstert d’r Piet.
Ze laache.
Laache mit d’r laach van engele.

detsember V

Kermis

Óp d’r maat is ing iesbaan. Va wieds hüet me kingersjtimme. Ze klinke vol va sjpas. D’r winkter is noajemaad. ’t Ies kunt oes masjienger. Ze broeze. Teëje d’r oavend weëd ’t frisjer. D’r oam is tse zieë. Langs de kröam lofe lü. Vuural bij d’r kroam mit d’r Glühwein is ’t druk. Oes d’r örjel van de karresel klinkt ‘jingle bells’. ’t Reuzerad is jetseerd mit tsieg lempjer. Zoeëjaar vuur d’r krisman is e hoes jebouwd. In ’t tsimmer is inne dusj jans sjiek jedekt.
E paar krismentjer bejieëne ziech. D’r inne hilt ziech d’r boech vas. Heë sjokkelt d’rmit. D’r angere ruft: ‘Joho’.
Mieë wit heë nit tse zage.
An inne jroeëse boom hingt mit jroeëse lettere: ‘Kerstmis.’
D’rneëver sjtunt ing vrauw en inne man. Ze zient mui oes.
‘Vier zukke inne sjtal mit inne voorbak,’ vroagt d’r man an de lü die langs lofe.
E antwoad kriet e nit. Hüekstens ziet e sjouwer, die ópjetrókke weëde. D’r kopdóch van zieng vrauw wingt. D’r wink sjtikt óp. D’r wink va 20 millioeën ‘vluchtelingen’ óp de welt. De lettere S T winge voet.
An d ‘r krisboom hingt noen ’t woad ‘Kermis’.